Spotykam wielu ludzi, którzy nie potrafią funkcjonować w ciszy. Boją się jej więc otaczają nieustannie dźwiękami, a radio gra nawet nocą. Jesteśmy pokoleniem uzależnionym od muzyki i filmu. Wyobraź sobie, że ktoś nagle odbiera Ci zdolność słyszenia.
Nie możesz więc włączyć swojej ulubionej płyty, usłyszeć głosu najbliższych. Wyobraź sobie, że nie słyszysz szelestu i szmeru, odgłosu padającego deszczu czy nadjeżdżającego samochodu. Wyobraź sobie, że nie możesz usłyszeć poleceń by wykonać pracę, i polityka, który mówi o bardzo ważnych sprawach. Wyobraź sobie, że nie możesz samodzielnie załatwić spraw urzędowych, bądź sądowych i nie możesz reagować gdy ktoś bezprawnie odbiera Twoje mienie, bo nie usłyszałeś pytania, bo nie zrozumiałeś przekazu. Co czułbyś gdybyś nie mógł usłyszeć śmiechu swoich dzieci i słów kocham od swojego partnera?
Może łatwiej nam sobie to tylko wyobrazić, a teraz spójrz na człowieka, który nigdy nie usłyszał dźwięku i głosu ludzkiego. Izolowani i nierozumiani muszą w świecie dźwięków się odnaleźć.
O tym co mogą obejrzeć w telewizji decyduje ktoś, o tym w czym mogą brać udział również decyduje ktoś… brak w Polsce jest bowiem tłumaczeń choćby filmów czy programów telewizyjnych. Zależni od świata ludzi słyszących, piszą swoją historię nie do końca
w ciszy.
Zrozumieć niesłyszenie
Osoby niesłyszące różni poziom niedosłuchu: od lekkiego aż po głęboki. Dobrze być tego świadomym, gdyż wiele osób słyszących nadal myśli, że niesłyszący nie słyszą nic. A prawda jest taka, że nierzadko osoby te są w stanie odbierać głośniejsze dźwięki np. sygnał jadącej karetki, niemniej jednak odbierane przez nich dźwięki są trochę zniekształcone i mniej wyraźne. Problemem dla nich jest rozumienie mowy. Nawet w przypadku niewielkiego ubytku słuchu dochodzi do zaburzenia pracy układu słuchowego. Informacje słuchowe płynące do mózgu są ograniczone. Mózg „nie potrafi” z uzyskanych informacji wyfiltrować interesującego nas sygnału. Objawia się to nie tyle pogorszeniem słyszenia, co brakiem zrozumiałości mowy.
Osoby słabo słyszące/niedosłyszące, czyli takie, których ubytek słuchu nie jest głęboki korzystają z różnego rodzaju urządzeń wspomagających słyszenie: aparatów słuchowych, systemów FM, bądź implantów ślimakowych. Dzięki nim mogą w miarę sprawnie funkcjonować w społeczeństwie. I tutaj znowu należy uważać, aby nie dać wiary kolejnemu mitowi, jakim jest przekonanie, że osoba niedosłysząca po założeniu aparatu bądź zaimplantowaniu zaczyna normalnie słyszeć. Jest to nieprawda. Ponadto, szacuje się, że w Polsce 80% osób niedosłyszących nie nosi aparatów słuchowych. Jedni źle się z nimi czują, innych na nie nie stać. Innym rodzajem urządzenia wspomagającym słyszenie jest pętla indukcyjna instalowana w miejscach publicznych, np. w aulach na uczelniach. Pętla eliminuje zakłócenia i szumy zewnętrzne pozwalając na odbiór czystego, wyraźnego dźwięku przez aparat słuchowy.
Podstawową barierą, na jaką napotykają osoby niesłyszące jest bariera komunikacyjna. Nawet jeśli osoba taka nauczyła się dobrze mowy i jej wypowiedzi są zrozumiałe, to jednak sama może mieć problem z odbiorem komunikatu. Często osoby te w komunikacji wspierają się czytaniem z ruchu warg. Dlatego tak ważne jest zwrócenie się w kierunku osoby niesłyszącej w trakcie mówienia, nie zakrywanie ust, nie żucie gumy. Osoby te mogą też być narażone na wykluczenie społeczne, gdyż z racji niedosłuchu kontakt i pozyskiwanie informacji z otoczenia jest w ich przypadku ograniczony, nie w pełni dostępny.
Dla osób głuchych od urodzenia język polski jest tak naprawdę drugim językiem. Forma foniczna języka polskiego jest im niedostępna, chociaż wielu głuchych żmudnie uczy się mowy w gabinetach logopedycznych z większymi lub mniejszymi sukcesami. Ponadto głusi mają trudności w opanowaniu pisemnej formy języka polskiego ze względu na jego skomplikowaną gramatykę. Z tego względu często popełniają błędy leksykalno-gramatyczne podobne do tych jakie popełniają obcokrajowcy uczący się naszego języka. Pierwszym językiem głuchych jest język migowy, gdyż ten mogą przyswoić naturalnie poprzez akwizycję i tym posługują się na co dzień. Głusi korzystają z usług tłumacza języka migowego np. u lekarza, na studiach, w urzędzie, czy w innych mniej lub bardziej oficjalnych sytuacjach.
Najważniejsze informacje
Wśród nas żyją osoby z problemami słuchu. Jest ich ponad 6 mln, z czego niemal 900 tys. ma poważny uszczerbek słuchu, a około 45-50 tysięcy jest całkowicie głuchych. Spośród osób głuchych można wyróżnić:
– osoby, które nie słyszą od urodzenia w wyniku uwarunkowań genetycznych bądź komplikacji okołoporodowych,
– osoby, które utraciły słuch we wczesnym dzieciństwie np. na skutek choroby,
– osoby, które straciły słuch w życiu dorosłym.
Symbolika osób Głuchych
Społeczność głuchych ma wiele symboli m.in. symbol dłoni, lecz ma on wiele znaczeń, nie tylko dla Głuchych. Stąd turkusowy kolor jako symbol zarezerwowany wyłącznie dla ww. społeczności by odróżnić ją od innych społeczności. Kolor turkusowy jest symbolem zaufania, nadziei i wiary w siebie i innych ludzi. Ogólnie przyjętym międzynarodowym symbolem Głuchych jest motyl. Motyle są głuche, a porównanie języka migowego do ich barwnych i trzepocących skrzydeł dopełnia znaczenia tego symbolu. Często pojawia się też motyw rąk, które są podstawowym narzędziem komunikacyjnym w języku migowym, którego używają Głusi. Pojawia się także motyw ucha, choć w ten sposób Głusi kojarzeni są przede wszystkim przez osoby słyszące, w kategorii pewnych braków – dysfunkcji. Motywy dłoni i motyla mają wymiar bardziej pozytywny, bo zwracają uwagę na możliwości, potencjał. W materiałach promocyjnych wykorzystuje się też często motyw daktylografii, czyli motyw dłoni przedstawiających poszczególne litery.
Z racji ogromnej liczby osób z niedosłuchem lub głuchotą znależli się w niej również celebryci jak i postacie z kart historii. Thomas Alva Edison – twórca żarówki cierpiał na bardzo zaawansowany niedosłuch, co jednak nie przeszkodziło mu w byciu twórczym i co najważniejsze odnalazl w głuchocie pozytyw jakim był brak rozpraszającego go w pracy hałasu. Ludwig van Beethoven – kompozytor w okresie kiedy głuchota uniemożliwiła mu słyszenie dżwięków wspomagał się wibracjami przy tworzeniu muzyki. Francisco Goya – hiszpański malarz w okresu inkwizycji. Halle Berry – aktorka (zdobywczyni Oskara) cierpiąca na głuchotę jednostronną od dzieciństwa oraz Marlee Matlin głucha aktorka, która stworzyła wspaniałą oskarową kreacje w filmie „Dzieci Gorszego Boga”, i wielu innych.
