Śląsk Cieszyński to region, położony w południowo-wschodniej części Śląska, skupiony wokół miasta Cieszyn i rzek Olzy i Wisły. Niezwykłe połączenie walorów przyrodniczych na tym terenie, bogatej kultury ludowej górali śląskich, silnego poczucia tożsamości regionalnej mieszkańców oraz ciekawej, piastowskiej i austrowęgierskiej historii sprawia, że jest to miejsce, które trzeba odwiedzić.
Bez wątpienia, obok klimatycznych miast i miasteczek z Cieszynem na czele, góry są największą atrakcją regionu, które przez cały rok przyciągają turystów. Do najbardziej znanych szczytów górskich należą Klimczok, Barania Góra, Czantoria, Stożek i Równica. Główne górskie miejscowości to Wisła, Ustroń, Brenna i Trójwieś Beskidzka.
Na miłośników wycieczek pieszych i rowerowych czekają znakomite szlaki i ścieżki. Narciarze, snowboardziści znajdują tu swoją ziemię obiecaną, dla fanów skoków narciarskich obowiązkowym punktem w kalendarzu są konkursy w ramach Pucharu Świata, odbywające się corocznie w Wiśle. Jest jednak jeszcze jeden ważny punkt na zimowej mapie regionu – to Przełęcz Kubalonka czyli centrum narciarstwa biegowego.
Region ten to nie tylko turystyka i rekreacja. Dzięki szczególnemu mikroklimatowi i złożom solanek, w górskich miejscowościach, zwłaszcza w Ustroniu i Wiśle, ulokowały się liczne sanatoria. Leczone są w nich schorzenia narządów ruchu, choroby układu krążenia czy górnych dróg oddechowych.
Organizowany jest szereg imprez, które na pewno uatrakcyjnią turystom pobyt.
We wrześniu 2019 roku Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza” z siedzibą w Cieszynie, zarządca marki turystycznej Śląska Cieszyńskiego, otrzymało jeden z pierwszych w kraju certyfikatów Polskiej Marki Turystycznej. Stowarzyszenie „Olza” to organizacja założona w 1998 roku jako dobrowolne porozumienie gmin i powiatów w RP, prowadząca działalność polegającą na wspieraniu rozwoju lokalnego i regionalnego na obszarze przylegającym do granicy polsko-czeskiej w rejonie biegu rzeki Olzy w ramach Euroregionu Śląsk Cieszyński.
Euroregion to umowa zawarta pomiędzy partnerskimi stowarzyszeniami samorządów lokalnych strony polskiej i czeskiej naszego pogranicza. Stronę polską reprezentuje Stowarzyszenie „Olza”. Główne filary transgranicznej działalności Stowarzyszenia to wspieranie partnerstw polsko-czeskich, zarządzanie projektami wspierającymi rozwój lokalny, administrowanie Funduszem Małych Projektów INTERREG, transfery wiedzy i dobrych praktyk z innych europejskich pograniczy czy szeroka działalność turystyczna, w tym między innymi koordynacja Żelaznego Szlaku Rowerowego oraz zarządzanie certyfikowaną Polską Marką Turystyczną Śląsk Cieszyński.
Administracja marką skupia się na promocji obszaru polskiej części Śląska Cieszyńskiego. Współpracujemy z zarządcą czeskiej części – Regionalną Radą Rozwoju i Współpracy z Trzyńca – marka ma charakter transgraniczny, co pozwala na efektywne zarządzanie i realizację wielu przedsięwzięć związanych z rozwojem turystyki w regionie. Albo sami realizujemy, albo wspieramy projekty samorządów współtworzących Euroregion, obejmujące promocję i rozwój, w tym inwestycje w turystyce. Przykłady takich inwestycji to choćby Żelazny Szlak Rowerowy, Dom Przyrodnika w Hażlachu wraz z modernizacją Archeoparku w Podoborze, Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” w Brennej wraz z bliźniaczą inwestycją w Bystrzycy, Ogród Tradycji w Jasienicy, Drzewionka w Nydku, lepsze przygotowanie dla turystów pieców wapiennych w Wędryni we współpracy z Goleszowem i wiele innych transgranicznych inicjatyw, które poprawiają infrastrukturę turystyczną.
Bardzo ważna jest też informacja i promocja. Prowadzone są zakrojone na szeroką skalę działania: wydawanie publikacji, prowadzenie mediów społecznościowych i tematycznych serwisów internetowych, realizacja aktywności targowo-wystawienniczych czy współorganizacja wizyt studyjnych dla przedstawicieli branży turystycznej, dziennikarzy i influencerów. Stowarzyszenie „Olza” koordynuje także działalność systemu informacji turystycznej po stronie polskiej – czyni to w ramach Śląskiego Systemu Informacji Turystycznej.
Kontynuacja działań promocyjnych i rozwijanie infrastruktury turystycznej są priorytetem w zarządzaniu marką. Ważne jest też zwiększanie świadomości o naszym regionie na rynkach zagranicznych, szczególnie tam, gdzie potencjalni turyści nie mają jeszcze wyrobionych stereotypów na temat Śląska. Paradoksalnie trudniej jest przebić się z promocją atrakcji turystycznych naszego regionu w Polsce, gdzie często Śląsk kojarzy się przede wszystkim z przemysłem i jego negatywnymi następstwami. Kluczowe jest zatem tworzenie długotrwałych relacji i kontaktów z przedstawicielami branży turystycznej w Polsce, Czechach, ale i na całym świecie.
Transgraniczne szlaki
W ostatnich miesiącach pogranicze polsko-czeskie w obszarze Euroregionu Śląsk Cieszyński wzbogaciło się o transgraniczne propozycje dla turystów: Szlak „Śladami rewolucji przemysłowej” (z Ogrodem Tradycji w Jasienicy, makieta cementowni w Goleszowie czy Dřeviónka Nýdek), Szlak Węgla i Stali (z Carbonarium – Łaźnią Moszczenica w Jastrzębiu-Zdroju oraz zmodernizowaną wystawą Świata Techniki U6 Dolni Oblast Vitkovice w Dolnych Witkowicach), Szlakiem cieszyńskiego tramwaju (z Transgranicznym Centrum Informacji Turystycznej oraz repliką cieszyńskiego tramwaju w Cieszynie) oraz „Śladami drewna, żelaza i ludzi na Śląsku Cieszyńskim” (z Habsburską osadą gospodarczą “U początków Wisły” w Wiśle Czarnem oraz zrekonstruowanymi „Domkami na Borku” w Trzyńcu).
To jednak nie jedyne przykłady wspólnych polsko-czeskich realizacji w ramach programu Interreg CZ-PL w naszym Euroregionie. Od wielu już miesięcy naszą ofertę dla turystów wzbogacają między innymi Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” w Brennej (i MUZ-IC w Bystrzycy), Dom Przyrodnika w Hażlachu (i zmodernizowany Archeopark w Kocobędzu-Podoborze), Ogród Dwóch Brzegów (na nabrzeżach Olzy w Cieszynie i w Czeskim Cieszynie) oraz Żelazny szlak rowerowy/ Železná cyklotrasa łączący Śląsk Cieszyński z południową częścią Górnego Śląska.
Transgraniczny charakter ma także rozwijający się na naszym pograniczu Cieszyński SZLAK WINA.
Habsburska osada gospodarcza „U początków Wisły” w Wiśle
Habsburska osada gospodarcza „U początków Wisły” to kompleks złożony z dwóch zabytkowych drewnianych budynków. Mniejszy pełnił kiedyś funkcję mieszkalno-gospodarczą, a większy był częścią zespołu Rezydencji Prezydenta RP „Zameczek”. Oba pochodzą z początku XX wieku.
Głównym tematem ekspozycji w Habsburskiej osadzie gospodarczej „U początków Wisły” jest historia gospodarcza Wisły na tle historii księstwa cieszyńskiego, w tym w szczególności historia gospodarowania zasobami leśnymi w Wiśle oraz tworzenia przemysłu, począwszy od tworzenia lasu gospodarczego przez wycinkę, transport i obróbkę drewna, po produkty końcowe – m.in. węgiel drzewny, wyroby żelazne, piły, młyny, folusze, chałupy, wille, kościoły. Na ekspozycji pojawiają się również wątki związane z legendami i podaniami o źródłach Wisły (założenie wsi oraz miejscowe tradycje oraz wierzenia ludowe) oraz fakty dotyczące trzech źródeł Wisły (wyprawy do źródeł, początki turystyki i ich odbicie w literaturze pięknej oraz prasie), a także wykorzystanie gospodarcze rzeki Wisły i jej regulacje (zaporki przeciwrumowiskowe, tzw. młynki, regulacje potoków i rzeki).
Szlak Cieszyńskiego Tramwaju
Szlak łączący obie, polską i czeską, części miasta powstał w ubiegłym roku. Upamiętnia istniejącą w Cieszynie linię tramwajową. Linia tramwajowa w Cieszynie powstała w 1911 r. Miała ok. 1,8 km długości i 11 przystanków. Biegła od ul. Bielskiej w starej części miasta prze rynek i most na Olzie do dworca kolejowego. Obsługiwana była przez 4 tramwaje wyprodukowane przez praskie zakłady Ringhoffer. Po podziale miasta w 1920 r. i wyznaczeniu granicy na Olzie usiłowano utrzymać funkcjonowanie tramwajów, jednak na skutek problemów z ich kursowaniem wynikających z kontroli granicznych w 1921 r. zdecydowano o likwidacji linii tramwajowej.
Otwarty w ubiegłym roku szlak odtwarza pełny przebieg linii. Na obu jej końcach ustawione są tablice z mapą przedstawiającą trasę tramwaju, przebieg trasy jest symbolicznie ukazany poprzez szyny tramwajowe, w miejscu dawnych przystanków ustawione są pamiątkowe tablice. Najważniejszym obiektem jest stojąca nad brzegiem Olzy replika cieszyńskiego tramwaju. Wraz ze szlakiem powstały materiały promocyjne na jego temat, strona internetowa i aplikacja mobilna.
Szlak Śladami Rewolucji Przemysłowej
Jak wyglądał Śląsk Cieszyński w dobie rewolucji przemysłowej? Przedstawiamy 8 atrakcji, które przybliżają niezwykłe historie z naszego regionu:
1. Makieta dawnej cementowni (Goleszów)
2. Zbiornik wodny „Ton” (Goleszów)
3. Zamek (Grodziec)
4. Ogród Tradycji na Drzewiarzu (Jasienica)
5. Drzewionka (Nydek)
6. Piece wapienne (Wędrynia)
7. Taras widokowy na dworcu kolejowym (Trzyniec)
8. Muzeum Huty i Miasta Trzyniec (Trzyniec)
Projekt „Życie i praca na Śląsku Cieszyńskim w dobie rewolucji przemysłowej” zaprosił do odwiedzania prezentowanych atrakcji. A już od tegorocznej majówki towarzyszy ich zwiedzaniu program lojalnościowy z ciekawymi upominkami, które przygotowali dla zainteresowanych Partnerzy przedsięwzięcia.
Projekt rozwija turystykę na Śląsku Cieszyńskim czerpiąc z dziedzictwa związanego z okresem rewolucji przemysłowej na polsko-czeskim pograniczu. Powstała nowa oferta turystyczna – transgraniczny szlak „Śladami rewolucji przemysłowej” z uzupełniającymi się ekspozycjami i infrastrukturą dla odwiedzających.
Jest to partnerskie przedsięwzięcie gmin: Jasienica, Goleszów, Nýdek oraz Vendryně, które – we współpracy ze Stowarzyszeniem „Olza” | Euroregionem Śląsk Cieszyński rozwija marki turystyczne Śląska Cieszyńskiego po obu stronach granicy.
