W osim a dwacatym nomerze naszego TRAMWAJU porzóndzymy z takim jednym szykownym Zaolziokym, co rodzóny je na dziedzinie, kiero se prziczympnyła po drugi strónie Czantoryji i Nydek sie mianuje. Ku tymu trzeja przidać, że łod młodych roków fórt aż do dzisia mo we starości, jako stawiać ludzióm nowe chałupy, coby byli s tego radzi, a nieskorzij za to go aji chwolili.
Karol Cieślar – Czeski architekt narodowości polskiej, absolwent praskiej politechniki /ČVUT/ oraz Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Były czeski opozycjonista, a także polityk i samorządowiec. W swojej karierze samorządowej pełnił funkcję z-cy starosty, a następnie starosty w czeskiej miejscowości Cierlicko na Zaolziu. Były nauczyciel akademicki na uniwersytecie w Ostrawie. Współzałożyciel Diakonii Śląskiej. Czynny uczestnik w tworzeniu Euroregionu Śląsk Cieszyński oraz innych organizacji regionalnych. Były członek Rady Kongresu Polaków w Czeskiej Republice. Bierze czynny udział w samorządzie zawodowym, poprzez dwie kadencje zasiadał w kierownictwie Czeskiej Izby Architektów.
Fryderyk Dral: Panie Karolu nie wiym czy wiycie, że Zaolziocy o Was prawiom, że takigo drugigo szykownego panoczka co poradzi na papiórze wyrysować wszelijakóm chałupe, a w ni wszecko co yno każdy chce, to ciynżko je nónś na Zaolziu. Jak byście byli tacy dobrzi i rzekli to wszecko czytmiorzóm naszego TRAMWAJU po naszymu, a ku tymu przidali cosi eszcze ze swojigo żywobycio to łóni bydóm isto wóm to dłógo pamiyntać.
Karol Cieślar: Tóż dobre, Pón Redaktor, jak uż mie tak fest pytocie to poprugujym to wszecko rzeknóć po naszymu, bo móm strasznie rod tak se s kimsi pofulać i pospóminać… a ło tym, że naszo górolsko rzecz „po naszymu” je jynzyk bogaty i barwisty, poświadczy to, kiela je rozmajtych słów o tym naszym mówiyniu. Mogymy fulać, drzistać, bulczeć, fanzolić, godać, powiadać, łopowiadać, kecać, mówić prowde (abo prowdym, to na Nowsiu a w Milikowie), cyganić, rzóndzić, szprymować, łopowiadać wice, prawić, wymyślać, fantazyrować…
Fryderyk Dral: Nie prowcie, to je wszystko ło tym naszym gaworzyniu?
Karol Cieślar: Ja, a w każdej dziedzinie majów swoji słowa: we Wiśle, kaj sie urodził mój tata, tam „rzóndzili”, po drugij strónie Czantoryje, w Nydku, my takigo słowa nie używali, u nas sie mówiło: „Prow”, jak żeś tam kany pochodził…
A tak se na poczóntek dómy takóm spóminke o moji mamie i tacie, boch był pore dni tymu w Nydku na kierchowie sporzóndzić po zimie jejich grób, w kierym już trzi roki se tam spoczywajóm. Tata s mamóm se dłógo pożyli na tym świecie, bo podarziło sie im dożyć aże do 97 roków tatowi, a mamie do 91 roków. W tym swojim żywobyciu moc se nie naspoczywali, bo mieli fórt na starości swoji dziecka, kierych na świat prziszło sześcioro. Trzóch chłapców i trzi dziełuszki. A miana taki na chrzcie im dali: piyrszy był Adam a łostatnio łoczy na tyn świat odewrziła Ewa. Jo był trzeci synek i móm jeszcze trzi młodsze siostry. I tak jako cało familija robiłech co sie jyny dało, coby Cieślarów pod Czantoryjóm było coroz wiyncyj. Tatowie do kóńca swojij ziymskij pielgrzimki nas pilnie rachowali, wszyckich jejich potómnych było aż pińdziesióńt siedym. To sóm jyny dziecka, wnuki i prawnuki, nie rachujymy synowych i ziyńciów. Dzisio to jednakowóż ni ma jeszcze wszystko, bo fórt nas przibywo, ale Tatowie uż tego nie porachujóm, bo ich łojcowizna je uż w niebie. Tak to majóm napisane na pómniku przi kapli, kieróm tatowie wroz z nydeckimi ewangelikami powiynkszyli dwa razy, aby se tam wszyscy wlyźli i zaśpiywali ty nasze piekne pieśniczki z kancynoła.
Jo do szkoły podstawowej, mo sie rozumieć, chodził do Nydku, w kierej mojim klasowym rechtorym był Jan Kadłubiec tata łod Daniela, kiery je dzisio znómym profesorym etnolojije i etnografije. Były to czasy, w kierych aji rechtorzi jeździli na kole do szkoły i łón też dziynnie na tym kole jeździł po ceście z Karpyntnej do Nydku. Spóminóm se tyn czas szkoły, mojich kamratów i rechtorów jako cosi co fórt móm w pamiyńci, chocioż wiym, że sie uż to nie wróci.
Nieskorzij trzeja było sie dalij kształcić i jo szeł do takij technicznej szkoły, w kierej uczyli nas rechtorzi jako się stawio rozmajte chałupy. Było to technikum w Ostrawie i tam żech sztyry roki miyszkoł. Nejprzód w internacie, a nieskorzij mój znómy farorz naszeł mi kwartyr u taki starszej paniczki, kaj my ze znómymi chłapcami do kóńca szkoły miyszkali. Tak sie mi spodobało ty chałupy i insze baraki stawiać, żech się wziył za sztudyrowani tego projektowanio, nejprzód w Pradze, a nieskorzij na Politechnice w Gliwicach. Całe to sztudyrowani dało mi moc rozmajtej uciechy, ale nejbardziyj to se spóminóm, jak sie mie i dwacet mojim kamratóm podarziło pojechać na takóm studynckóm rajze, kiero sie mianowała „EUROARCH 77”. Nie było to taki lechki, bo w rokach siedymdziesióntych szruba
w Czechach była fest przikryncóno i dostać powolyni na rajzowani po tym, jako to prawili kómuniści, zgnitym zachodzie, było moc procne. Ku tymu trzeja było dostać w pore dni wizy do dwanost zachodnich krajów Europy. Prziszeł mi taki napad, coby we wszeckich warszawskich ambasadach fest beczeć i pytać urzyndników, coby się nadymnóm smiłowali i wewalili mi wartko ty sztymple do paszportu. Miołech go już tak obsztymplowany skyrs tego, żech fórt z tych Czech rajzowol tam a haf do Gliwic i nimiecko wiza uż mi do niego nie chciała wlyź. Na granicy jednakowóż jakisi szykowny Niymiec prziwalił mi jóm tam, kaj eszcze było kapke placu. I tak my szczynśliwie wjechali do tej Zachodni Europy wylynkani i ciekawi jako se dowo rady tyn zachodni świat. Podarziło sie nóm jednakowóż objechać te Europe za sześdziesiónt dni s niewielkimi korowodami, bo nasz szofer mało, że nas szpiegowoł to eszcze pore razy kansi s nami lekuśko wderził. Na kóniec jadnakowóż sie tyn autobus na dobre rozraził i z Czeskigo Cieszyna do Polski wesmyczył nóm go znómy łod mojigo szwigertaty jakómsi tatróm. Spómniało sie mi eszcze to, że chłapcy tymu naszymu szoferowi naszli pod zicym taki hruby zeszyt, w kierym wszecko pisoł co my miyndzy sobóm prawili. Też żech se czynsto puścił gymbe na szpacyr, a tyn szoferagent to tam napisoł.
Sztydyrowani pryndko przeleciało w tych Gliwicach i po sześciu rokach, a było to w 1979 roku dostołech czyrwióny dyplóm jako magister inżynier architekt. Pod kóniec sztudyrowanio Czesi mi zebrali stypyndium, skyrs tego, że jo fórt jeździł do Polski. Ale nie wiedzieli, że jo przez granice przewożoł rozmajte drukowane zakozane wiecy i skyrs tego zaczli mie nieskorzi w robocie mianować Wałynsóm. Po wysztudyrowaniu pore miesiyncy ni miołech roboty, bo byłech politycznie podejrzany
i kómuniści w Czechach mieli strach dać mi robote. Teraz sie dziepro zaczły prowdziwe przigody w mojim żywobyciu, pón redaktor, jak zaczłech chladać jakisi roboty. Zaczłech łod Trzyńca, bo tam potrzebowali miejskigo architekta, ale jak sie dowiedzieli, że chodzym do kościoła to naroz uż architekta przestali chcieć. Nieskorzij dostołech robote w takim czeskim PGRz-e kaj rzech mioł na starości rozmajte krowski chlywki i insze wiecy. Coby nie zapómnieć projektowanio toch na czorno fórt cosi dorobioł przi planowaniu chałup i kościołów. Dłógoch tam nie wydzierżoł, bo za rok już żech naszeł robote w Energoprojekcie Praga odział w Ostrawie jako projektant rozbudowy zaplecza remontowego dlo wszeckich elektrowni atómowych w Czechach. Było to dlo mie kapke za daleko jeździć do tej Ostrawy, boch uż mioł rodzine i chciołech dostać robote bliżyj chałupy. Zaś skyrs tego, że nie byłech za władzóm, kiero w tamtych rokach rzóndziła w Czechach, jo jako architekt dostołech jyny robote w pegeerze jako halanger murorza. Po poru rokach zaś mi się podarziło dostać kapke lepszóm robotem w Potravinoprojekcie w Hawierzowie. To też dłógo nie było dlo mie przeznaczóne, bo kierysi sie na mie pożałowoł, że jo zbiyroł podpisy, kiere były prociw komunistóm i zebrali mie za kore na pół roku do wojska. A to mi było trzicet jedna roków a dóma my mieli trzi dziecka! Nieskorzij jak żech sie wrócił spadki toch zaś w tym Potravinoprojekcie zacznył robote jako projektant. To zaś też jednakowóż dłógo nie trwało, boch sie politycznie zaszkodził i kozali mi poskludzać wszecko s biurka i się zwolnić z roboty. Całe szczynści, że już było widać za górami jak idóm lepsze czasy i żech na państwowóm robote jako architekt już nie poszeł. Po przewracie dołech sie do polityki i ś nióm żech się kamracił aże siedym roków. Nejprzód jako radny, a nieskorzij jako z-ca starosty i starosta w gminie Cierlicko. Ty dziewiynćdziesiónte roki to była drzina, robił żech na trzi szychty: w dziedzinie, w atelierze, a dóma też była gospodarka. A to jeszcze żech starczył sztartnóć we wyborach na senatora Czeski Republiki i na szefa partyje. W tym czasie umrziła mi też moja nejdroższo żónka,kiero była mamóm naszej czwórki i potrzebowołech kapke czasu, coby się pozbiyrać do kupy. Dzisio jeżech już na pyndzyji, ale tak jak downij, jeszcze robiym i inszym ludzióm też dowóm robote.
Już sześć roków móm wedle siebie kogosi co se mie woży i we wszeckim mi pumogo.
Moja Ola jak my se poznali była posłankóm do parlamyntu w Warszawie, a teraz je dyrektorkóm ewangelickigo liceum w Cieszynie. Mómy sie radzi, też jako nasi tatowie mómy sześć dziecek (dwójka je od Oli, jo móm czwórke) i już je na świecie naszych dziesiynć wnuków!
Tak to by było na dzisio wszystko, Pón Redaktor.
Dziękuję za rozmowę.
