19 czerwca do Komisji Europejskiej trafiła rezolucja w sprawie pracowników transgranicznych i sezonowych. Posłowie Parlamentu Europejskiego wezwali do podjęcia pilnych działań w celu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i godnych warunków zatrudnienia pracowników transgranicznych i sezonowych w kontekście COVID-19. Kiedy i czy w ogóle zapadną decyzje w sprawie regulacji prawnych? Przyjęcie rezolucji większością głosów nie gwarantuje szybkich decyzji i odpowiednich regulacji. Jak wiele innych będzie omawiana i dyskutowana, jednak czy kraje członkowskie będą zgodne, co do postawionych wymagań?
Od piątku 14 sierpnia, od godziny 12.00 władze Czech zniosły obowiązek przedstawiania pracodawcy co 2 tygodnie wyniku testu na koronawirusa. Dla tysięcy pracowników transgranicznych i dla firm było to sporym obciążeniem finansowym. Obowiązku już nie ma, jednak pracodawca nadal może tego wymagać względem pracowników, szczególnie w dużych zakładach pracy (ostateczna decyzja należy do pracodawcy). Problemy polskich pracowników transgranicznych pojawiły się już na poczatku pandemii. Zamknięte granice i obowiązek testów spowodował zwolnienia, a co za tym idzie wiele rodzinnych dramatów. Jako miasto graniczące z Czechami nie tylko przyglądamy się temu od poczatku, ale pozostajemy nadal w obawie o przyszłość. Ta sytuacja pokazała, że otwarte granice to stan względny i w każdej chwili może powrócić straż graniczna oraz zakaz przemieszczania się do zaolziańskiego sąsiada. Pomimo złożonej przez parlamentarzystów europejskich rezolucji nadal nie ma konkretnych wytycznych dla pracowników transgranicznych. Zatem każdy kraj może wprowadzać swoje regulacje.
Dzisiaj nadal trudno przewidzieć kiedy i czy w ogóle Komisja Europejska przedstawi propozycje w sprawie regulacji prawnych dotyczących pracowników transgranicznych. Według Parlamentu, potrzeba więcej działań w celu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i warunków pracy pracowników transgranicznych i sezonowych. Czy państwa członkowskie zabezpieczą ten sektor przed kolejnymi problemami?
Kryzys COVID-19 jeszcze bardziej ujawnił i pogłębił dumping społeczny oraz istniejącą niepewność sytuacji wielu mobilnych pracowników zatrudnionych w sektorach rolno-spożywczym, budowlanym i opieki zdrowotnej w UE. W przyjętej 19.06.2020 roku rezolucji Parlament wzywa Komisję Europejską do dokonania oceny warunków zatrudnienia, zdrowia i bezpieczeństwa pracowników transgranicznych i sezonowych, w tym roli agencji pośredniczących i firm podwykonawczych, w celu zidentyfikowania niedociągnięć w prawodawstwie UE i krajowym oraz, jeśli to konieczne, do dokonania przeglądu obowiązującego prawa. W tekście wzywa się również do szybkiego i wyważonego porozumienia w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które jest niezbędne do zwalczania oszustw wymierzonych w systemy zabezpieczeń społecznych
i ochrony praw pracowników mobilnych.
Czego chce Parlament?
Parlament chce właściwego wdrożenia istniejących przepisów UE i lepszej koordynacji między państwami członkowskimi, aby zapewnić równe traktowanie i ochronę pracowników transgranicznych i sezonowych, w tym:
– ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i uczciwych warunków pracy pracowników, w tym godnych warunków mieszkaniowych, które należy oddzielić od ich wynagrodzenia.
– zidentyfikowania słabych punktów przepisów unijnych i krajowych oraz ewentualnego przeglądu istniejących ram prawnych.
– zintensyfikowania krajowych i transgranicznych inspekcji pracy.
– opracowania rozwiązań w celu zwalczania niewłaściwych praktyk podwykonawstwa i zapewnienia pełnego funkcjonowania Europejskiego Urzędu ds. Pracy (ELA).
– zapewnienia, że pracownicy są w pełni poinformowani o ich prawach i obowiązkach w języku, który rozumieją, ale także o zagrożeniach i środkach bezpieczeństwa, które należy podjąć.
– szybkiego porozumienia w sprawie zmian przepisów koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które są obecnie negocjowane między Parlamentem, Radą i Komisją, w celu zwalczania nadużyć świadczeń
z zabezpieczenia społecznego.
Rezolucja wzywa również państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do jak najszybszego zniesienia wszystkich ograniczeń w podróżowaniu dla pracowników transgranicznych, aby uniknąć niedoborów siły roboczej w kluczowych sektorach.
Rezolucję przyjęto 593 głosami do 34, przy 38 wstrzymujących się od głosu.
To tylko oznacza przyjęcie rezolucji, jednak nie oznacza, że dojdzie do jej realizacji. Z pewnością to bardzo długa droga i długie negocjacje z państwami UE.
W 2018 roku najwięcej pracowników transgranicznych wyjechało:
– z Polski do pracy w Niemczech (125 000 osób, z których wiele pracowało w sektorze budowlanym),
– z Francji do Luksemburga (88 000),
– z Niemiec do Luksemburga (52 000),
– ze Słowacji do Austrii (48 000, z których większość stanowiły kobiety pracujące w sektorze opieki zdrowotnej w Austrii)
– oraz z Francji do Belgii (46 000).
