Gmina Goleszów położona jest w południowej części Polski, na terenie urokliwego krajobrazowo Pogórza Cieszyńskiego. Jest to gmina wiejska, a w jej skład wchodzą miejscowości: Goleszów (siedziba gminy), Bażanowice, Cisownica, Dzięgielów, Godziszów, Kisielów, Kozakowice Górne i Dolne, Leszna Górna oraz Puńców. Jej powierzchnia to około 66 km2, a mieszka tu ponad 12 tysięcy mieszkańców. Gmina Goleszów graniczy od południa z Czechami – na długości 19 km, od wschodu z miastem Ustroń, od północy z gminami Skoczów i Dębowiec, a od północnego zachodu z miastem Cieszyn.
Położenie Goleszowa, przy ruchliwej drodze pomiędzy Cieszynem i Ustroniem oraz obecność znajdującego się na terenie gminy przejścia granicznego w Lesznej Górnej, i pobliskiego przejścia granicznego w Cieszynie powoduje, że przez teren gminy przejeżdża wielu turystów.
Rodowód wielu miejscowości tej podbeskidzkiej gminy sięga czasów średniowiecznych. Chociaż były one już zamieszkałe w pierwszym tysiącleciu naszej ery, ich stopniowy rozwój datuje się od XIII wieku. Najstarszymi wsiami są: Goleszów i Puńców- pierwsze związane z nimi zapisy pochodzą z 1223 r. Następne wzmianki, z 1305 r. dotyczą: Cisownicy, Dzięgielowa, Kozakowic i Lesznej. O Kisielowie wspomniano po raz pierwszy w roku 1434, o Godziszowie w 1445, najpóźniej pojawia się zapis o Bażanowicach, bo w 1523 roku.
Puńców, Cisownica i częściowo Goleszów były własnością książęcą, pozostałe wsie należały dłużej lub krócej do rodów szlacheckich. Następnie były we władaniu Habsburgów.
Godne uwagi są również zabytki architektury, przede wszystkim ewangelickie i katolickie kościoły. Wybudowane w różnych wiekach, z niepowtarzalnymi wnętrzami, są cennymi obiektami całego Śląska Cieszyńskiego.
Spośród kilkunastu świątyń, najcenniejsze pod względem architektonicznym i historycznym są: kościół katolicki (XX w.) i ewangelicki w Goleszowie (XVIII w.) oraz katolicki, gotycki w Puńcowie, z ośmiobocznym filarem w środku (XVI w.).
Na rozdrożu dróg: Cisownica – Dzięgielów – Leszna Górna znajduje się potężna budowla sięgająca XV w. wielokrotnie przebudowywana, to zamek w Dzięgielowie.
Goleszów miał charakter miejscowości rolniczej, chociaż już od dawna wypalano tu wapno, a pod koniec XIX w. wybudowano fabrykę cementu, której produkty znane były w świecie. Historia cementowni „Goleszów” nierozłącznie wiąże się z tą miejscowością. Dzięki występowaniu w okolicy złóż margli i łupków wapiennych (zwanych również łupkami cieszyńskimi, bądź goleszowskimi), bliskości Zagłębia Karwińskiego oraz wybudowaniu połączenia kolejowego z Bielska w 1888 r. podjęto decyzję dotyczącą budowy w tej wsi zakładu produkcji cementu i wapna.
W czasie wojny w cementowni i kamieniołomie zatrudniano więźniów obozu oświęcimskiego, głównie Żydów. Podobóz uległ likwidacji w styczniu 1945 roku. Tragiczne losy więźniów, szczególnie tych, których transportowano pociągiem, opisał Thomas Keneally w książce p.t. „Lista Schindlera”. Gmina o tak bogatej i długiej historii powinna być obowiązkowym miejscem odwiedzin każdego miłośnika historii, który znajdzie się w jej okolicy.
Teren gminy Goleszów, zasługuje na szczególną uwagę, również z punktu widzenia przyrodnika. Znajduje się tutaj rezerwat przyrody o nazwie „Zadni Gaj”, którego celem jest ochrona naturalnej populacji cisa. Gatunek ten chroniony dekretami już przez króla Władysława Jagiełłę był tutaj zapewne bardzo liczny, o czym świadczy nazwa jednej z wsi – Cisownica. Gmina Goleszów słynie również z storczyków, z których dwa: wyblin jednolistny i kruszczyk rdzawoczerwony mają tu swe jedyne stanowiska na Pogórzu Cieszyńskim. Przyczyną bogactwa szaty roślinnej na terenie gminy jest budowa geologiczna całego Pogórza Cieszyńskiego z licznymi pokładami wapieni cieszyńskich, a także bliskość Bramy Morawskiej i Beskidu Śląskiego.
Warto zatrzymać się w Goleszowie, by poznać te urokliwe miejsca i zabytki.
Gmina Goleszów wszystkim lubiącym aktywny wypoczynek, połączony z możliwością obejrzenia ciekawych miejsc i obiektów oferuje 7 szlaków spacerowych:
Jasieniowy – czerwony – prowadzący przez ciekawe miejsca Goleszowa, takie jak kamieniołom, jezioro „pod księżycem”, zbiornik TON.
Pod Chełmem – zielony – wiodący przez Goleszów i Godziszów, tropem kościołów i góry Chełm.
Cisownicki – zielony – ukazujący najciekawsze miejsca malowniczo położonej Cisownicy.
Graniczny – niebieski – biegnący przez Leszną Górną i Dzięgielów, m.in. w pobliżu „Pszczelego Miasteczka” na Mołczynie.
Goleszów – Cisownica – żółty – będący szlakiem dojściowym do szlaku „Cisownickiego”.
Goleszów – Dzięgielów – żółty – będący szlakiem dojściowym do szlaku „Granicznego”.
Partyzancki – czerwony, upamiętniający partyzantów z Oddziału „Czantoria”.
Ścieżka przyrodnicza – „Przyroda nie zna granic” – trasa łącząca Goleszów i Wędrynię (CZ), pokazująca niezwykłe bogactwo przyrodnicze obu gmin partnerskich.
Dla osób lubiących turystykę rowerową poleca się tutaj szlak noszący nazwę „Śladami Stroju Cieszyńskiego”, który prowadzi pięknymi i widokowymi terenami po całej Gminie Goleszów.
Dzięki dobrze wyznaczonym szlakom turyści mogą odwiedzić miejsca takie jak:
Akwen „Ton” – wymarzony zakątek dla amatorów wędkowania.
Izba Oświęcimska, upamiętniająca fakt istnienia w czasie II wojny światowej w dawnej cementowni „Goleszów” podobozu KL AUSCHWITZ.
Byłe schronisko „Pod Tułem” (obecnie Restauracja & Noclegi „Pod Tułem). Restauracja ta w latach 1931-45 funkcjonowała jako Pensjonat Krischa, a w późniejszym okresie jako schronisko PTTK.
Góra Chełm (451 m n.p.m.), gdzie kiedyś znajdowała się szkoła szybowcowa. Tu urodził się i uczył latania na szybowcach Franciszek Kępka – junior – mistrz Polski i Europy w szybownictwie, czterokrotny drugi wicemistrz świata, wielokrotny rekordzista świata i Polski w długości lotów oraz zdobywca diamentowej odznaki szybowcowej.
Powozownia Andrzeja Lacela, w której można zobaczyć kolekcję różnego rodzaju pojazdów konnych z przełomu XIX i XX w.
Izba Pamięci Jury Gajdzicy upamiętniająca pierwszego polskiego chłopa, bibliofila, Jurę Gajdzicę z Cisownicy.
Izba Regionalna „U Brzezinów” przedstawiająca autentyczny obraz życia codziennego mieszkańców Cisownicy z początków XX w.
„Pszczele Miasteczko” Jana Gajdacza na wzgórzu Mołczyn, czyli unikatową w skali europejskiej pasiekę, wtopioną w piękny krajobraz dawnego kamieniołomu. Po kilku latach hodowli pszczół w zwykłych ulach właściciel postanowił wybudować dla swoich ulubienic… ule – domki, inspirowane góralską architekturą. Miasteczko pszczół jest całkiem dobrze „zurbanizowane”. Pszczoły mogą mieszkać i pracować w góralskich chałupach, w młynie, ratuszu czy kościele. Założyciel chętnie dzielił się swoją fascynacją. Zapraszał więc wszystkich, pragnących się czegoś dowiedzieć o pszczołach i efektach ich pracy. Jego misję kontynuje lokalne koło pszczelarskie z Dzięgielowa, a pasieką opiekuje się jego spadkobierczyni. Miasteczko odwiedzają goście z różnych stron, którzy mogą spróbować także pysznej potrawy gotowanej na piecu opalanym drewnem, miodu, a także – dla starszych – napitku opartego na miodzie. Dzięki szerokiej ofercie Gmina Goleszów może ugościć każdego niezależnie od zainteresowań.
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Cieszyńska 29, GOLESZÓW
tel./ fax: 33 479 99 28, www.goleszow.pl
