„Między dwoma górami Jasieniową i Chełmem zwanymi, rozciągała się mała polanka, którą nazwali osadnicy, tu z gór „ślezeni”[zeszli z góry] Osiekiem, a to dlatego, że po obu stronach płynęły dwie rzeczki – jedna mniejsza, a druga większa,
a wygląd jak obsieczonej [skoszonej] łączki nazwano – Osiekiem.
Na tą łączkę przybył pierwszy osadnik, wielce pracowity, mężnego charakteru człowiek wraz ze swoją żoną i nazywał się Golec. Tutaj założyli swoją gospodarkę, skrzętnie się dorabiali chleba, a „jejich”[ich] znajomi co na górach żyli, często ich odwiedzali, ku nim [do nich] się sprowadzali, zakładając większą osadę, którą od tego pierwszego osadnika Golca, nazwano Goleszowem…”.
Takie słowa, o początkach jednej z beskidzkich gmin, znajdujemy w Kronice Goleszowa, spisanej przez Jana Wałaskiego.
Gmina Goleszów, położona jest w wyjątkowym miejscu – u stóp Beskidu Śląskiego. Przepiękne panoramy polskich i czeskich gór, niepowtarzalna roślinność, miejsca do uprawiania wędkarstwa, turystyki pieszej i rowerowej oraz strzelnice sportowe i myśliwskie sprawiają, że teren gminy jest idealnym miejscem do aktywnego spędzania wypoczynku.
W skład Gminy Goleszów wchodzi kilka miejscowości: Goleszów (siedziba gminy), Bażanowice, Cisownica, Dzięgielów, Godziszów, Kisielów, Kozakowice, Leszna Górna i Puńców. W każdej z nich możemy zobaczyć wyjątkowe, niepowtarzalne miejsca.
Rodowód sołectw sięga czasów średniowiecznych. Do najstarszych miejscowości całej Ziemi Cieszyńskiej zaliczyć należy Goleszów położony po obu stronach działu wodnego rozdzielającego dorzecza Wisły i Odry, zlokalizowany pomiędzy Chełmem (451 m n.p.m) a Jasieniową (520 m n.p.m.). Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi już
z 1223 roku.
Pod koniec XIX wieku charakter osady typowo rolniczej zmienia się, a to za sprawą powstałej wówczas fabryki cementu działającej do końca XX wieku. W czasie II wojny światowej w cementowni oraz należących do niej kamieniołomach znajdował się podobóz Auschwitz Birkenau, w którym pracowało wielu więźniów, w większości Żydów. O ich tragicznych losach i katorżniczej pracy można dowiedzieć się odwiedzając Izbę Oświęcimską działającą w Gminnym Ośrodku Kultury. Tragiczne historie części więźniów goleszowskiego obozu, którzy transportowani byli pociągiem, opisał Thomas Keneally w książce „Lista Schindlera”.
Wszystkim zainteresowanym polecamy odwiedzenie zabytkowych i współczesnych kościołów, zarówno ewangelickich, jak i katolickich. Na terenie gminy jest ich kilkanaście. Najstarszymi są świątynie: św. Jerzego w Puńcowie (czas powstania to 1518 r., a przebudowę datuje się na 1902 r.), św. Marcina w Lesznej Górnej (czas budowy to lata od 1719 r. do 1731 r.), Ewangelicko-Augsburska w Goleszowie (rok budowy – 1878 r.), czy kościół św. Michała Archanioła w Goleszowie (pierwotny budynek murowany, wzniesiony został w 1293 roku a przebudowa nastąpiła w latach 1913-1921). Pod względem architektonicznym, godnym uwagi jest również zamek rycerski w Dzięgielowie, którego początki sięgają XV wieku.
W tej samej miejscowości znajduje się jedyny w Polsce Diakonat Żeński „Eben-Ezer” Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, który funkcjonuje już prawie 100 lat.
Miłośnicy wędkarstwa powinni udać się do akwenu Ton w Goleszowie. W zbiorniku o pow. 2 ha można zobaczyć m.in. karpie, amury, sumy, sandacze czy szczupaki. Od wiosny do jesieni organizowane są tam okolicznościowe zawody, w których udział może wziąć każdy chętny. Kilkaset metrów dalej znajdują się strzelnice sportowe i myśliwskie, na których organizowane są liczne zawody i turnieje.
Wyjątkowym miejscem w skali całego województwa śląskiego jest Pszczele Miasteczko w Dzięgielowie. Na granicy Polski i Czech, w byłym kamieniołomie, została stworzona niepowtarzalna pasieka. Ule wykonane w kształcie góralskich domków, ratusza czy różnych postaci stały się domem dla tysięcy pszczół.
Teren gminy Goleszów zasługuje na szczególną uwagę z punktu widzenia przyrodnika. Najbardziej znanym miejscem wśród botaników jest rezerwat przyrody „Zadni Gaj” w Cisownicy, powołany do ochrony naturalnej populacji cisa. Gmina Goleszów słynie również ze storczyków, z których dwa wyblin jednolistny i kruszczyk rdzawoczerwony mają tu swe stanowiska.
Osoby lubiące turystykę pieszą znajdą w gminie Goleszów ciekawe szlaki spacerowe i turystyczne, zaś miłośnicy dwóch kółek polsko-czeskie trasy rowerowe, czy trasę „Śladami stroju cieszyńskiego”. Wytyczone trasy zaprowadzą nas m. in. do:
– Powozowni w Puńcowie, w której znajdziemy kolekcję pojazdów konnych z przełomu XIX i XX w. oraz sprzęty wykorzystywane niegdyś w gospodarstwie rolnym.
– Cisownicy, gdzie swoją siedzibę ma Izba Pamięci Jury Gajdzicy upamiętniająca pierwszego polskiego chłopa bibliofila Jurę Gajdzicę czy Izba Regionalna „U Brzezinów”.
Bezpośrednie sąsiedztwo Cieszyna, Skoczowa, Ustronia oraz Czech sprawia, że gmina Goleszów może być idealnym miejscem do rozpoczęcia zwiedzania Śląska Cieszyńskiego, po obu stronach granicy państwowej.
W ciągu całego roku na jej terenie odbywa się szereg imprez kulturalnych, sportowych i religijnych. Spośród tej bogatej oferty warto wspomnieć o najważniejszych wydarzeniach m.in.:
– Dniach Gminy Goleszów – Dożynkach Gminnych – tradycyjnej imprezie promującej folklor i tradycje, cieszącej się niezwykłym zainteresowaniem ze względu na swą barwność i rozmach;
– Tygodniu Ewangelizacyjnym – wydarzeniu religijnym,
w którym bierze udział kilka tysięcy osób, a przedsięwzięcia organizowane w jego ramach cieszą się szerokim uznaniem;
– licznych turniejach szachowych, tenisa stołowego, siatkówki, piłki nożnej;
– multidyscyplinarnych zawodach sportowych: wędkarskich, strzeleckich, biegowych, w kolarstwie górskim i sportowo-pożarniczych.
Do najbardziej rozpoznawalnych osób rodem z Goleszowa zaliczyć należy Apoloniusza Tajnera – skoczka, trenera, działacza sportowego, a obecnie prezesa Polskiego Związku Narciarskiego oraz Franciszka Kępkę – wicemistrza świata, mistrza Polski i Europy w szybownictwie. Ten ostatni swoją karierą sportową zaczynał na górze Chełm w Godziszowie (451 m n.p.m) na której istniała kiedyś szkoła szybowcowa. Wykształciła ona wielu pilotów, w tym tych, którzy walczyli z Niemcami w bitwie o Anglię.
Szczegółowe informacje, noclegi, godziny otwarcia poszczególnych atrakcji można uzyskać w Informacji Turystycznej.
Informacja Turystyczna
ul. Cieszyńska 29, GOLESZÓW
tel./ fax: 33 479 99 28 wew. 18
www.gci-goleszow.pl
www.goleszow.pl
