Jak sie mi uż tak zdało, że żodnego nie nóndym do rzóndzyno, prawiynio, fulanio i do podrzistanio w naszym TRAMWAJU nomero pińdziesiónt jedyn, to naroz prziszeł mi taki napad, coby pochledać kogosi młodszego. I podziwejcie sie przociele, że podarziło mi sie napytać jednego szykownego Kóńczana, kiery przekludzóny je do Hażlacha. To je panoczek uż s tej młodszej generacyji, kiery też ganc rychtyk fajnie poradzi wyrzóndzać po naszymu. Mało gdo do dzisia to poradzi i skyrs tego jo se takich tusteloków wożym i móm dlo nich moc reszpektu.
Tomasz Sochacki – Absolwent Wydziału Etnologii Uniwersytetu Śląskiego – Filia Cieszyn pochodzi z Kończyc Małych, w których to od dzieciństwa nauczony był posługiwać się językiem naszych przodków. Jest wielkim miłośnikiem naszej gwary cieszyńskiej, czego możemy się dowiedzieć z jego strony internetowej, która poświęcona jest kultywowaniu cieszyńskiego języka. Jest także autorem internetowego słownika gwarowego. Ta strona internetowa określana jest przez autora jako takie wirtualne muzeum, które na bieżąco uzupełniane jest starymi słowami wydobytymi z czeluści pamięci mieszkańców naszego regionu. Obecnie pracuje w Karwinie jako menadżer ds. handlowych.
Fryderyk Dral – W całym naszym powiecie prawióm o Was, że s rożniónóm świyczkóm trzeja by było chledać drugigo takigo młodzioka, co tak pieknie poradzi wyrzóndzać po naszymu. Trefiłech też na takich, co mi prawili, że ani dwie ty świyczki by sie nie przidały, bo i tak biyda byłoby nonś kogosi tak dobrze obeznanego s naszóm rzeczóm. Jak byście panoczku mógli cosi srandownego rzeknóć po naszymu dlo czytmiorzi naszego TRAMWAJA, to na zicher dłógo łóni wóm tego nie zapómnóm. Możne, że też cosi zaimawego wynóndziecie ze swojigo żywobycio i jak tyn nasz TRAMWAJ bydzie gzuł po glajzach, to ło tym też bydymy se mógli społym powyrzóndzać.
Tomasz Sochacki – Tóż dobre Panie redachtorze, jak żeście mie uż tukej pozwali, cobych kapke podrzistoł, to cosik mało wiela Wóm tukej dzisio powyrzóndzóm. Urodziłech a dorostoł żech w Małych Kóńczyc, nejszumniejszej dziedzinie pod słónkiym, na Podlesiu. Mój Foter był hawiyrzym w Jastrzymbiu, a Matka robiła nejprzód na banie a nieskorzij do pyndzyj, na szachcie Morcinek w Kaczyc. Foter był „z Polski” z dziedziny od Rzeszowa. Służył przi wojsku w kasarniach kole Żywca, kany sie skamracił ze synkiym, kiery sie galanił ze sómsiadkóm moji Mamy. Roz go tyn kamrat wzión na muzyke do Małych Kóńczyc, na kierej zaczón mówić z mojóm Mamóm a do roka sie ożynili. Moji Fotrowie choć chodzili na szychty, to robili eszcze aji na gospodarce, bo chcieli przeca mieć cosik swojigo. Dobrze wiycie, że kiejsi hań downij ludzie po dziedzinach jak yny mieli kónszczek gróntu, to chowali jakómsik gowiydź przi chałupie. Tóż my też mieli dwie krowy, byka, babucia, pore kur, trusioki a kaczyce. Przi tymu było dość roboty, bo to wszystko chciało żrać, a trzeja było to odbywać, tóż od małego żech musioł cosik mało wiela pómogać. Mieli my aji na gróncie szlog ziymnioków, rzepy a jarzin. Obili też my sioli, bo przeca kury miały rade zorka, z kierych nosiły fajnacki wajca w sómsieku. Móm dwóch braci, kierzi sóm kupa starsi ody mnie, a obo poszli z chałupy za swojimi babami. W naszej chałupie dycki było kupa ludzi, bo fórt gdosik do nas chodził na nawszczywe, gor stare ciotki, tóż dwiyrze sie nie zawiyrały. Wszyscy kierych żech mioł kole siebie dycki jako se spóminóm rzóndzili po naszymu, tóż ta cieszyńsko rzecz, to był piyrszy jynzyk, kiery żech w żywocie usłyszoł. Piyrsze słowa, kiere Mama mi szuszkali do ucha, były po naszymu. Ale baji w radiu a w telewizorze żech słyszoł jakómsik inakszóm rzecz, jednako dycki ta piyrszo to była ta, kieróm my drzistali dóma. Dziepro potym jak żech poszoł do szkoły to my musieli wyrzóndzać aji po polsku, ale yny na lekcyjach. Jak yny był rast, to my grali w balón, abo w lajdy a zaś my fulali po naszymu, jako dycki. Miołech jako mały synek godnie kamratów a kamratek, s kierymi żech gónił po miedzach a pomiyndzy strómami. Dorobiali my jak podciepy, a terazy mi sie zdo, że móm przeciwne dziecka, ale to ni ma prowda – zapómnioł wół jak cielynciym był. Dycki, jak se spóminóm, to nejradszy żech wyrzóndzoł ze starymi ludziami, a możne skyrs tego kupa z tej jejich rzeczy wy mie kansik w postrzodku zustało. Bo przeca moji Starzicy a ty stare ciotki óni rzóndzili yny po naszymu, a znali takowne pogodki, żech jako dziecio tego posłuchoł z odwrzitóm gymbóm. Spóminóm se aji to, że moja Starka Zofija pisała yny po naszymu, ganc tak jako słyszała a rzóndziła. Miała w podstolu schowany kajet, w kierym blajsztyftym se dycki pisała wiela grejcarów kómu pojczała, kiej mo iść do jakigo dochtora a aji jaki cetle mo jeść rano a ku wieczoru. Na to jeji pisani żech se spómnioł potym nieskorzi po rokach, a sprógowoł żech pisać tak, jako Óna. Choć miała yny sześć klas, to poradziła wszystko o świecie po naszymu powyrzóndzać. Spominóm se, że aji Biblije poradziła czytać po naszymu, choć była napisano po polsku. Cały swój żywot bywała w Małych Kóńczyc, a jednako o świecie wiedziała kupa, bo mój Ujec a Ciotka wysztudyrowali na wysokich szkołach a jak do nas przijechali na nawszczywe, to wszystko Starzikóm powyrzóndzali kany sie co robi we wielkucnym świecie. Starzik, tyn by fest ciekawy świata, tóż czytoł kaj jakóm ksiónżke, gor jak bywoł pod kóniec żywota w bycie w Czechowicach. Dycki sie śmiejym, że to drzistani móm isto po nim, bo poradził wykłodać takowne historyje a bojki, że dzisio mi je ganc żol, żech tego wtynczas nie popisoł. Był żech coroz starszy, poszełech do szkoły do Cieszyna. Tukej nauki było uż wiyncyj, rechtorzi byli inaksi, a poznołech kamratki a kamratów, kierzi byli ze wszystkich dziedzin Cieszyńskij Ziymi. Każdy se też wierził po swojimu, jako go nauczyli dóma, a żodyn inkszych nie pokazowoł palcami, bo pospołu my sie kamracili: Katolicy, Wanielicy, Zielónoświóntkowcy, Adwyntyści a Świadkowie Jehowy. Tam w tej strzednij szkole, w „Koperniku” żech se wszymnół, że na tej ziymi, kany bywómy poradzymy sie mieć pospołu w zocy. Potym żech poszoł sztudyrować na uniwersytet, też do Cieszyna. Poznoł żech tam zaś nowe kamratki a kamratów, kierzi byli z całej Polski. Piynć roków przeszło, wysztudyrowoł żech etnologije, a czegosik żech sie zaś nowego dowiedzioł. Terazy mi to pómogo, bo przeca godnie piszym o tradycyji a kulturze naszej szumnej Cieszyńskij Ziymi. Nó, a potym żech zaczón mówić z jednóm dziołuchóm z Hażlacha, galanili my sie krótko, bo nie chcieli my sie długo smykać, do pół roku my sie ożynili. Zaczón żech robić w Hawirzowie, tóż żech poznoł kupa Tusteloków zza Olzy, kierzi kapke inakszy rzóndzili po naszymu a wiym aji dzisio, że u nich ta naszo rzecz sie fórt lepszy dzier-ży jako po polskij strónie. Roki dali leciały, dziecka sie rodziły, człowiek robił a robi jako poradzi, coby jakisi grejcar przikulać ku chałupie, a jak yny móm chwile czasu, go z wieczora to cosik piszym po naszymu, jak kiejsi moja Starka, kieróm fórt rod spóminóm. Piszym tak, jako wyrzóndzóm na każdo, choć kupa słów uż mi z głowy wyfurgło, a trzeja sie czasym podziwać do słownika. Chciołbych po naszymu opisać cały świat ale wiym, że tego nie lza zrobić, tóż piszym o tym, co je kole mie, a co se spóminóm z wyrzóndzanio Starzika a starych ciotek. Skiyl sie biere to pisani? Na oto leda co uwidzym, baji staróm chałupe, kiero sie chyli ku ziymi, a jo w nij widzym wiesiołóm familije, kiero siedzi przi stole a obiadwo. Idym na kierchów a dziwóm sie, wiela ludzi pomrziło, tóż piszym potym o tym jakisik wiersz. Na pisani musi być czas, a wszystko se trzeja jakosik w głowie narychtować. Starzi ludzie przeca prawili, że jak sie człowiek nie przirychtuje, to nie śmi iść ani do ustympu. Jeżech kapke nasrany, że coroz wiyncyj ludzi je gańba rzóndzić po naszymu a isto skyrs tego żech zaczón po naszymu pisać, bo chcioł żech pokozać, że przeca gańbe trzeja schować do podstola, a mieć opowoge chycić sie komputera, a puścić przez internet tóm naszóm szumnóm rzecz do świata. Ni ma prowda, że jak rzóndzymy po naszymu, to my sóm gorsi. Wiycie, jo terazy robiym tak, że wszyndzi kaj idym, a kany zwóniym, wszyndzi wyrzóndzóm naszóm rzeczóm. Oto baji w magacynie, żech sie zeszeł z kamratym, kiery do mnie po polsku a jo po naszymu. Za jakisik trzi minuty naozajst go zabyło gańba, a zaczón drzistać jak jo, tóż my zaś byli w chałupie. Ni ma co udować, że sie je kimsikej inkszym, bo wtynczas cyganiymy samych siebie. Tela razy my sóm człowiekiym, wiela znómy jynzyków, a jak sie jednego wyprzymy, to zabijómy kogosik w samym siebie. Radzi sie uczymy nowych jynzyków, a naszóm rzecz, kieróm my wycyckali z mlykiym naszych Matek sami zabijómy, tego jakosik nie poradzym spokopić. Nie chcioł bych, coby to nasze pisani po naszymu, było yny styrkanim słów do internetu, jako sie styrko baji tragacz do muzeum, bo uż go żodyn nie używo. Terazy uż yny od nas zoleży, esi naszo rzecz bydzie fórt żyć, lebo zustanie yny na papiórze. Ale na drugóm stróne, jak sie tak człowiek podziwo, to przeca sóm ludzie, kierzi po naszymu piszóm: Wy Panoczku, Ewelina ze Zybrzidowic, Aneta
z Hażlacha a eszcze kupa inkszych, kierych ani nie znóm. A wiela je takownych ludzi, kierzi cosik po naszymu napisali a styrczyli to do odmaryje, bo jich było gańba, esi sie z tego ludzie nie bydóm śmioć. Pyty, każdy, gdo wyrzóndzo po naszymu niech spróguje pisać,
a niech pisze jako yny poradzi. Jo żech je baji fest rod, że jak cosik naszkrobiym na „gymbowej ksiónżce”, to ludzi ni ma gańba, coby napisać po naszymu, co se o tym myślóm. Tóż tak se myślym, że coby ta naszo cieszyńsko rzecz sie obstoła, to muszymy nióm co nejwiyncyj pisać, coby młodzi uwidzieli, że to je przeca cosik, co idzie poczytać z papióru, abo na internecie. Żywobyci idzie dali, świat sie miyni, jedni sie rodzóm, inksi umiyrajóm, ale eszcze mómy czas, coby tym naszym dzieckóm a potym możne aji wnukóm dać to, co my kiejsi ganc za darmo dostali od naszych Starzików a Fotrów. Miyjcie sie wszyscy dobrze a niech sie Wóm darzi, pozdrowióm!
