Czechowickie obchody Święta Morza

0
122
Dziedzice, kajakarze przed dworcem kolejowym, 1938
- reklama -

W Czechowicach od 1933 roku organizowano uroczystości poświęcone polskiemu morzu
– Bałtykowi oraz polskiej flocie. 90 lat temu, w czerwcu 1934 roku, obchody Święta Morza wypadły imponująco, co widać na zdjęciach z tej uroczystości. Zawody wodniackie i kajakowe zorganizowano na rzece Wiśle, pomiędzy Czechowicami a Goczałkowicami Zdrój. Organizatorem było koło Ligi Morskiej i Kolonialnej z Czechowic.

    Koła Ligi Morskiej i Kolonialnej powstały już na początku lat trzydziestych XX wieku w czechowickich i dziedzickich zakładach, jak np. Walcownia Metali „Dziedzice”, Vacuum Oil Company czy kopalnia „Silesia”. Zajmowały się przede wszystkim krzewieniem wiedzy o historii polskiej floty, o Bałtyku (który ledwie co odzyskaliśmy po I wojnie światowej), przygotowywały do pracy we flocie morskiej i rzecznej. Mocno akcentowały w swych działaniach „więź naszego regionu z morzem i budziły świadomość morską wśród młodzieży i miłośników morza”. Organizowały wspaniałe obchody Święta Morza, parady statków, tratw, łódek i wszelkich wehikułów, które utrzymywały się na wodzie.
     W każdym kole prenumerowano miesięcznik „Morze”, który każdy pasjonat morskich dziejów mógł przeczytać na miejscu lub wypożyczyć do domu. Prowadzono także sprzedaż pisma w prenumeracie dla członków czechowickiego koła Ligi Morskiej i Kolonialnej – jeden numer gazety kosztował 15 groszy. Członkowska składka, uiszczana raz do roku, wynosiła 10 groszy. Prowadzono zbiórki pieniężne, dzięki którym dzieci z rodzin robotniczych wyjeżdżały na kolonie do kurortów nad Bałtykiem. 
      W roku następnym miłośnicy morza z Czechowic i Dziedzic, szczególnie z koła Ligi działającej przy kopalni „Silesia”, przygotowali dla fanów floty i morza zupełnie inną atrakcję – zbudowali model latarni morskiej, który usytuowany był na akwenie „Kopalniok” przy kopalni „Silesia”.
Od 1935  do 1939 roku wszystkie obchody Święta Morza organizowano już na stawie „Kopalniok”. Zawsze w czerwcu.
„Kopalniok” szybko stał się popularnym miejscem wypoczynku mieszkańców Czechowic i Dziedzic oraz okolicznych miejscowości. Dominowały kąpiele, plażowanie, spacery, no i przede wszystkim  kajakarstwo.  W 1937 roku na tym czechowickim akwenie zwodowano model  okrętu ORP „Grom” – niszczyciel, który w roku 1935, na zlecenie Marynarki Wojennej RP, zaczęto budować w angielskiej stoczni Johna Samuela Whita & Company Ltd. z Cowes. Statek zwodowano na początku 1937 roku, a polską banderę podniesiono na nim 11 maja tegoż roku.
Ponadto wydawano  pocztówki z modelem niszczyciela i z latarnią morską. Chętnie się na jej tle, w jej wnętrzu i na górnym tarasie fotografowano.
Na obchody Święta Morza do Czechowic zjeżdżali przedstawiciele władz województwa śląskiego, działacze polityczni z regionu, przedstawiciele Związków Zawodowych i działacze Ligi Morskiej i Kolonialnej z całego kraju.
Na „Kopalnioku” 3 sierpnia 1937 roku powstał jeden z najsławniejszych klubów kajakowych w dziejach polskiego sportu – KS „Górnik” Czechowice.
Pierwsze pokazy kajakowe zorganizowano na kopalnianym stawie w Czechowicach z okazji Święta Morza w 1935 roku, a pierwszy kajak (łódka z desek z wyasfaltowanym dnem) zbudowali Leopold Grzywacz, Roman Gorczyca i Władysław Hereda.
Najbardziej zasłużeni kajakarze i kanadyjkarze dla czechowickiego „Górnika”:
– Emil Folwarczny – pierwszy w dziejach Klubu Mistrz Polski, z 1947 roku,
– Barbara Cholewa – pierwszy w dziejach Klubu  medal Mistrzostw Europy, w 1965 roku,
– Ewald Janusz – pierwszy olimpijczyk w dziejach Klubu, w 1968 roku, Meksyk
Wielokrotnymi medalistami Olimpiad,  Mistrzostw Świata, Europy i Polski są: Marek Dopierała, Grzegorz Kotowicz, Marek Witkowski czy Justyna Iskrzycka.
W latach 1979, 1980 i 1981 zawodnicy Klubu „Górnik” z Czechowic-Dziedzic byli drużynowymi Mistrzami Polski.
Modele latarni morskiej i niszczyciela „Grom” przetrwały do września 1939 roku, następnie zostały zniszczone przez Niemców. Po wojnie nie zostały odbudowane.
 
Zostały tylko pocztówki, fotografie i pamięć o jedynej latarni morskiej wybudowanej ponad 500 km od  Bałtyku.
 

 
Materiały fotograficzne pochodzą ze zbiorów Izby Regionalnej w Czechowicach-Dziedzicach i zbiorów prywatnych.
 
- reklama -