Choć tytuł tego artykułu brzmi dość enigmatycznie to jednak zapewniam, że każdy z czytelników spotkał na swojej drodze jednego z bohaterów i oby jak najdłużej dane było nie spotkać drugiego. Kim są owi tajemniczy bohaterowie artykułu? Culex pipiens znany szerzej jako komar pospolity oraz Aedes albopictus znany jako komar tygrysi.
Co prawda w Polsce oficjalnie nie odnotowano jeszcze przypadku obecności komara tygrysiego, ale wygląda na to, że owad ten pojawił się już u naszych południowych i zachodnich sąsiadów.
Pojawienie się pojedynczych osobników danego gatunku nie oznacza jeszcze, że dany gatunek zadomowił się już w ekosystemie danego kraju, ale należy sprawę monitorować.
Sprawa jest istotna, bo komary są wektorami chorób zakaźnych, a słowo wektor oznacza tutaj transporter określonych chorób. Pamiętać jednak należy, zarówno w przypadku komara zwyczajnego, jak i komara tygrysiego, że tylko przenoszą określone wirusy, a same w sobie nie są nosicielami. A to oznacza, że aby komar mógł być wektorem np.: malarii sam najpierw musiałby żerować na kimś zakażonym malarią.
Charakterystyka komara tygrysiego oraz porównanie obu gatunków
Komar tygrysi (Aedes albopictus), znany również jako komar azjatycki, pochodzi z regionów tropikalnych i subtropikalnych Azji Południowo-Wschodniej. Początkowo występował głównie w Indiach, Chinach, Japonii oraz na wyspach Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. Jednak w ciągu ostatnich dekad komar tygrysi rozprzestrzenił się na inne kontynenty, w tym do Europy, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Afryki i Australii. Szybkie rozprzestrzenianie się tego gatunku jest wynikiem globalizacji i intensywnego międzynarodowego handlu.
Rozmnażanie komara tygrysiego odbywa się w wodzie, podobnie jak u innych gatunków komarów. Samice składają jaja na powierzchni wody lub w miejscach, które są regularnie zalewane, takich jak pojemniki na wodę, stare opony, kałuże, baseny i inne zbiorniki wodne. Jaja są wyjątkowo odporne i mogą przetrwać nawet kilka miesięcy w suchych warunkach, czekając na odpowiednią ilość wody do wylęgu.
Po złożeniu jaj, w ciągu kilku dni wylęgają się larwy, które przechodzą przez kilka stadiów rozwojowych w wodzie, zanim przekształcą się w poczwarki. Po kilku dniach poczwarki przekształcają się w dorosłe komary. Cały cykl życiowy, od jaja do dorosłego osobnika, może trwać od 7 do 10 dni, w zależności od warunków środowiskowych, takich jak temperatura i dostępność wody.
Choroby roznoszone przez Komara tygrysiego
Komar tygrysi jest znany jako wektor (przenosiciel) wielu niebezpiecznych chorób wirusowych. Do najważniejszych chorób przenoszonych przez Aedes albopictus należą:
1.
Denga: Wirus dengi jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych wirusów przenoszonych przez komary. Objawy dengi obejmują wysoką gorączkę, ból głowy, ból mięśni i stawów, wysypkę oraz w ciężkich przypadkach krwawienia wewnętrzne.
2.
Chikungunya: Wirus chikungunya powoduje gorączkę oraz intensywny ból stawów, który może trwać przez tygodnie lub nawet miesiące. Choroba ta może prowadzić do przewlekłych problemów ze stawami.
3.
Zika: Wirus Zika wywołuje łagodne objawy grypopodobne, ale jest szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, ponieważ może powodować mikrocefalię u noworodków. Wirus Zika może być przenoszony drogą płciową.
4.
Żółta gorączka: Jest to poważna choroba wirusowa, która może prowadzić do uszkodzenia wątroby, gorączki, żółtaczki i krwawienia. W niektórych przypadkach choroba może być śmiertelna.
5.
Gorączka Zachodniego Nilu: Chociaż jest to rzadsza choroba przenoszona przez komary tygrysie, może powodować objawy neurologiczne, takie jak zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.
Komar pospolity (Culex pipiens) i komar tygrysi (Aedes albopictus) różnią się pod wieloma względami, zarówno wizualnie, jak i behawioralnie. Oto niektóre z kluczowych różnic:
WYGLĄD
1. Komar pospolity (Culex pipiens):
• Kolor: Ciało zazwyczaj brązowawe z jasnożółtymi paskami na odwłoku.
• Wielkość: Średniej wielkości, zwykle około 4-6 mm długości.
• Skrzydła: Przezroczyste, bez wyraźnych znaków.
2. Komar tygrysi (Aedes albopictus):
• Kolor: Czarno-białe paski na ciele i nogach, co daje mu charakterystyczny wygląd „tygrysi”.
• Wielkość: Nieco mniejszy od komara pospolitego, zazwyczaj około 2-10 mm długości.
• Skrzydła: Przezroczyste, ale ciało i nogi mają wyraźne białe paski.
ZACHOWANIE I ŚRODOWISKO
1. Komar pospolity (Culex pipiens):
• Godziny aktywności: Głównie aktywny w nocy.
• Środowisko: Preferuje obszary miejskie i wiejskie z stojącą wodą, taką jak stawy, kałuże, zbiorniki wodne.
• Dieta: Samice żywią się krwią ssaków, ptaków i ludzi, a samce żywią się nektarem.
• Zasięg: Szeroko rozprzestrzeniony na całym świecie, zwłaszcza w umiarkowanych i tropikalnych klimatach.
2. Komar tygrysi (Aedes albopictus):
• Godziny aktywności: Aktywny głównie w ciągu dnia, zwłaszcza rano i późnym popołudniem.
• Środowisko: Preferuje obszary miejskie z małymi zbiornikami wody, jak miski z wodą dla zwierząt, doniczki, opony, a także naturalne zbiorniki jak dziuple drzew.
• Dieta: Samice żywią się głównie krwią ssaków, w tym ludzi, a samce żywią się nektarem. Mają tendencję do żerowania na niższych wysokościach, atakując głównie nogi i kostki.
• Zasięg: Początkowo rodzimy dla Azji Południowo-Wschodniej, obecnie rozprzestrzeniony na wiele regionów świata, w tym Ameryki Północnej, Europy, Afryki i Ameryki Południowej. Komar tygrysi jest znany ze swojej zdolności do adaptacji i kolonizacji nowych obszarów.
ZNACZENIE ZDROWOTNE
1. Komar pospolity (Culex pipiens):
• Choroby przenoszone: Może przenosić wirusy takie jak wirus Zachodniego Nilu, wirus japońskiego zapalenia mózgu oraz niektóre formy filariozy. Jest mniej agresywny w przenoszeniu chorób w porównaniu do komara tygrysiego.
2. Komar tygrysi (Aedes albopictus):
• Choroby przenoszone: Znany jest z przenoszenia wielu chorób, takich jak denga, chikungunya, Zika oraz wirus żółtej febry. Ze względu na jego agresywne żerowanie w ciągu dnia i zdolność do kolonizacji różnych środowisk, stanowi poważne zagrożenie zdrowia publicznego.
PODSUMOWANIE
Komar pospolity i komar tygrysi różnią się nie tylko wyglądem, ale także zachowaniem, preferencjami środowiskowymi i znaczeniem zdrowotnym. Komar tygrysi, ze swoim charakterystycznym czarno-białym wyglądem i agresywnym zachowaniem dziennym, jest szczególnie niebezpieczny jako wektor wielu poważnych chorób. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe w kontekście działań prewencyjnych i kontroli populacji komarów.
