„Pod urokiem wielkiej przeszłości rodzi się nakaz budowy wielkiej przyszłości.”
Aleksander Prystor
Jeśli skończyłby się prąd, nasze życie przestałoby istnieć. Jeszcze przez kilka dni działałyby samochody, pod warunkiem, że zatankowaliśmy je zawczasu. Rozładowanie się akumulatorów w telefonach komórkowych i laptopach to kwestia kilku godzin. Stanęłyby drukarnie, nie mówiąc o radiu i telewizji. Stracimy kontakt ze sobą nawzajem i z resztą świata. Tak bardzo przywykliśmy do życia w elektryfikacji, że nie myślimy o tym jak poradzilibyśmy sobie bez prądu. Nie myślimy już o tym jak kiedyś ludzie żyli bez niego i jak uczyli się żyć z prądem.
Jakie były początki elektryczności w Cieszynie?
W roku 1882 Thomas Alva Edison uruchomił w Nowym Jorku pierwszą na świecie elektrownię, zapoczątkowując nowy cywilizacyjny etap. W Polsce próby wykorzystywania energii elektrycznej podejmowały głownie zakłady przemysłowe. Istotnym krokiem w wykorzystywaniu elektrotechniki było wybudowanie na początku XXw. kilku większych elektrowni o mocy kilku MW, dostarczających energię elektryczną do oświetlenia domów,
ulic a następnie dla potrzeb przemysłu i transportu miejskiego.
W 1893 r. wybudowano Elektrownię Miejską w Bielsku, gdzie dwa lata później uruchomiono linie tramwajową. Po pierwszej wojnie światowej w Polsce było czynnych ok.280 elektrowni o łącznej mocy ok. 500 GW.
W Cieszynie projekt budowy powstał w 1906r. Rok później Gmina Cieszyn rozpoczęła pertraktacje z Towarzystwem Internationale Elektrizitäts Gesellschaft w Wiedniu. Do zawarcia umowy doszło jednak dopiero w 1909r. Koncesję na budowę zakładu oraz wytwarzanie, rozdział i sprzedaż energii elektrycznej na terenie miasta Cieszyna Elektrownia uzyskała 24 sierpnia 1909r. Ostatecznie uruchomienie elektrowni nastąpiło w drugiej połowie 1910r. Cieszyn liczył wówczas, wraz z obecnym Czeskim Cieszynem ok.23 tys. mieszkańców.
Na terenie zakładu energetyki powstała Zajezdnia Tramwajowa. Generatory prądu stałego służyły do napędu tramwajów miejskich. Cieszyn posiadał cztery motorowe wozy tramwajowe. Kursowały one od restauracji „Pod Słońcem” przy ul. Bielskiej, wzdłuż obecnych ulic : Wyższa Brama, Szersznika, Rynek, Głęboka, most Przyjaźni, Saska Kępa (obecnie w Czeskim Cieszynie) na dworzec kolejowy w Czeskim Cieszynie. Łączna długość trasy wynosiła 2,7 km. Pierwszy tramwaj uruchomiono 12 lutego 1911roku. Komunikację tramwajową zlikwidowano po podziale miasta . Ostatni kurs miał miejsce 2 kwietnia 1921r.
W 1915r. dobudowano nowy turbogenerator powiększając halę maszyn do dzisiejszych rozmiarów. Kotły posiadały ruszt stały oraz wspólny podgrzewacz systemu Greena. Dowóz węgla odbywał się dwoma samochodami ciężarowymi na składowisko,
a następnie przy pomocy wózków na szynach do kotłowni.
Na ruszt węgiel narzucano ręcznie. Spaliny były odprowadzane do wspólnego komina . Zasilanie kotłów wodą odbywało się przy pomocy dwóch pomp parowych. Wodę do zasilania kotłów otrzymywana głównie z kondensacji powierzchniowej turbin i garnków kondensacyjnych. Do gromadzenia wody kotłowej służył basen o pojemności 60m3, znajdujący się w kotłowni. Woda świeża dla dopełniania brakujących ilości była pobierana z rzeki Młynkówki poprzez osadniki i aparat Reiserta, w którym podlegała oczyszczaniu.
W roku 1918, po 123 latach niewoli, Polska odzyskała niepodległość. 10 lutego 1919r. rozpoczął swoje posiedzenie pierwszy Sejm odrodzonego Państwa. Polska swoją ustawą dała wyraz temu, że elektryfikacja jest zagadnieniem ekonomicznym wagi ogólnopaństwowej.
Elektryczność, wprowadzona powszechnie na świecie , wywoływała prawdziwą rewolucję w przemyśle, a także w życiu codziennym społeczeństw. Stawała się warunkiem koniecznym postępu cywilizacyjnego i kulturalnego. Była szczególnie ważna dla odrodzonego Państwa Polskiego, które od czasu uzyskania niepodległości, musiało dalej toczyć wojny o swoje granice.
W 1920r. elektryfikacja na Śląsku Cieszyńskim była zaledwie fragmentaryczna, ponieważ poza Cieszynem i nielicznymi fabrykami, które posiadały własne, małe elektrownie, inne miejscowości nie posiadały elektryczności. W tych warunkach podjęcie planowej elektryfikacji (Śląska Cieszyńskiego) było dużą zasługą Gminy m. Cieszyna.
Art. na podstwie informacji zawartych w książce Andrzeja Surzyckiego „Energetyka Cieszyńska 1910-2010 .Rys historyczny”
