„Oto tworzymy i otrzymujemy ogromny zasób wiedzy nieustannie uzupełnianej, odświeżanej i demokratycznie dostępnej, praktycznie z każdego miejsca na Ziemi”
– Olga Tokarczuk o Wikipedii
Dlaczego Wikipedia jest wyjątkowa? Wikipedia gwarantuje każdemu na świecie dostęp do wolnej wiedzy, każdy może ją współtworzyć i rozwijać, dzięki czemu ma nieograniczony potencjał. Reguła neutralności umożliwia uczestniczenie w tworzenie jej każdemu, na równych warunkach, niezależnie od wyznawanych poglądów. Do jej sukcesu przyczynia się także nacisk na weryfikowalność, czyli konieczność opatrzenia podawanych informacji wiarygodnym źródłem zewnętrznym. Wikipedia jest obecnie najczęściej odwiedzaną polską stroną internetową w kategorii „Edukacja”. 2,5 miliona osób odwiedza polskojęzyczną Wikipedię każdego dnia.
„Śląsk Cieszyński w Wikipedii” to projekt edukacyjny, którego celem jest upowszechnianie wiedzy o regionie, historii i kulturze Śląska Cieszyńskiego. Regionie tak bogatym i wielokulturowym, o którym haseł w Wikipedii jest naprawdę niewiele. Nie można pozwolić, aby ta istotna część dziedzictwa lokalnego, nie była w Wikipedii odpowiednio opracowana. Celem projektu jest więc upowszechnienie wiedzy o naszym regionie. Zostanie on osiągnięty poprzez uzupełnianie Wikipedii o kluczowe dla Śląska Cieszyńskiego informacje i materiały przy współpracy z młodzieżą w wieku13+ i wraz z nauczycielami z obu stron Olzy. Hasła pisane są w języku polskim oraz czeskim. Projekt „Śląsk Cieszyński w Wikipedii” daje więc unikalną szansę na wzajemną promocję regionu po stronie polskiej jak i czeskiej. Ma także zainspirować młode pokolenie do poszukiwania i odkrywania swoich korzeni.
Organizatorem projektu jest: Wikimedia Polska (Polskie stowarzyszenie działające na rzecz powszechnego dostępu do wiedzy. Wsparcia projektowi udzieliła także Wikimedia Czechy. Grant na realizację zadania przyznało Centrum Polskie przy Kongresie Polaków w Republice Czeskiej, które skupia się na wspieraniu rozwoju polskości na Zaolziu, wzmacnianiu projektów i pomysłów mieszkańców i mieszkanek Zaolzia oraz promowaniu regionu w Polsce.
Do projektu zgłosili się nauczyciele oraz uczniowie z następujących szkół: Liceum Ogólnokształcącego oraz ósmej klasy Szkoły Podstawowej Towarzystwa Ewangelickiego, uczniowie z Polskiego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czeskim Cieszynie, uczniowie starszych klas z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Hażlachu oraz ze Szkoły Podstawowej im. Gustawa Przeczka z polskim językiem nauczania w Trzyńcu.
Młodzi ludzie biorący udział w projekcie mają okazję doskonalić swoje umiejętności krytycznego myślenia, badania i selekcji informacji, komunikacji, zrozumienia praw autorskich, tworzenia wpisów, zamieszczania cytatów i przypisów. Wszystko to odbywa się pod czujnym okiem doświadczonych wikipedystów. Uczniowie współpracują między sobą, ale mają także okazję zaznać współpracy z instytucjami kulturowo-oświatowymi Śląska Cieszyńskiego. Swoje drzwi otworzyły dla nich: Księżnica Cieszyńska, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Biblioteka Tschammera (część Muzeum Protestantyzmu w Cieszynie). Wszyscy biorący udział w projekcie mogli skorzystać z organizowanych dla nich specjalnych wizyt, podczas których pozwolono im spojrzeć na zbiory w nieco inny, bardziej dedykowany projektowi sposób. Wsparcie dla projektu zadeklarowali także historycy, etnografowie oraz bibliotekarze z naszego regionu.
Niektórzy uczniowie i uczennice będą poprawiać lub rozbudowywać artykuły w Wikipedii, a niektórzy tworzyć nowe materiały. Jeszcze inni skupią się na uzupełnieniu konkretnych kategorii mediateki w Wikimedia Commons (dostępnego dla wszystkich banku zdjęć Wikipedii). Ich praca zostanie podsumowana a najlepsze prace nagrodzone. Nagrody ufundowane przez Centrum Polskie przy Kongresie Polaków w Republice Czeskiej zostaną przyznane w następujących kategoriach:
– za wartościowy wkład edycyjny do Wikipedii w czasie trwania konkursu,
– za najlepszy nowy artykuł utworzony w czasie trwania konkursu,
– za najlepsze zdjęcia załadowane do Wikimedia Commons (trzy miejsca).
Projekt rozpoczął się we wrześniu a zakończy początkiem grudnia podczas finałowego spotkania i otwarcia wystawy poprojektowej w Centrum Polskim w Czeskim Cieszynie.
W ramach dotychczasowych działań zorganizowano szkolenia nauczycieli oraz uczniów. 16 września 2021 na wstępnym szkoleniu online, specjalistka ds. edukacji w Wikimedia Polska Klara Sielicka-Baryłka, łącząc się z Warszawy, w dostępny oraz zabawny sposób przybliżyła młodym ludziom temat powstawania treści w Wikipedii oraz fakty na temat Wikipedii w liczbach, zachęcając tym samym do wspólnego tworzenia dostępu do sumy ludzkiej wiedzy. W kolejnym dniu takie spotkanie odbyło się również w języku czeskim dla młodzieży po czeskiej stronie w Trzyńcu. Tydzień później 23 września uczniowie LOTE oraz SPTE dołączyli do stacjonarnych warsztatów w pracowni multimedialnej Biblioteki Miejskiej w Cieszynie. Podczas tego spotkania, jak i na spotkaniu w języku czeskim 24 września w siedzibie Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, uczniowie założyli swoje konta edytorskie i rozpoczęli pracę nad wybranym przez siebie hasłem. Wszystko to pod czujnym okiem i nadzorem doświadczonych wikipedystów. Pilnie pracując poznawali sekrety na temat wizualnej organizacji wpisów, tworzenia działów oraz sposobu dodawania zdjęć. Pod koniec zajęć czuli się dumni z zapoczątkowania swojej pracy, która służyć będzie nie tylko naszemu regionowi, ale całemu światu. Nie tylko współczesnym, ale i następnym pokoleniom! Uczniowie LOTE i SPTE planują dodatkowo poszerzyć dostępną wiedzę o naszym regionie tłumacząc istniejące wpisy na języki obce – angielski, niemiecki, francuski, hiszpański.
Dodatkowym dopełnieniem działań projektowych był sobotni miejski spacer (25 września), z przewodnikiem panią Władysławą Magierą. Podczas tej „podróży w czasie” uczestnicy robili dokumentacyjne oraz artystyczne zdjęcia zabytków, które wzbogacą zasoby Wikimedia Commons. Zaś 26 września w cieszyńskiej kawiarni Piano Café obchodzono 20 urodziny polskiej Wikipedii! Z tej okazji był tort, muzyka na żywo oraz miłe grono wikipedystów i wikipedystek.
Ludzi związanych z Wikipedią łączy pewien wiki-charakter. Dążenie do prawdy, konsensusu, zbieranie ciekawostek, faktów oraz układanie je w opisy i historie tak, by służyły wielu. Dołączyli do nich uczniowie z naszego regionu. Nie każda edycja wpisu utworzona przez nich zostanie opublikowana, uczniowskie wpisy będą musiały przejść przez edytorskie sito. Jednak nabyte przez uczniów kompetencje i umiejętności informatyczno-medialne, należące współcześnie do kluczowych, pozostaną z nimi na zawsze. W świecie pełnym podziałów, wszechobecnej narracji o tym, że młodzież nie potrafi mądrze korzystać z Internetu, projekty oparte o Wikipedię pokazują, że nie tylko może być, ale jest inaczej!
Artykuł powstał w oparciu o materiały promocyjne Wikimedia Polska.
