Podwyżki i ograniczone możliwości budżetu miast i gmin sprawiają, że coraz głośniej mówi się o zaciskaniu pasa, a na pewno o rezygnacji z wielu planów. Każdy wydatek powinien nie tylko być więc dobrze przemyślany, ale również powinno brać się pod uwagę trwałość inwestycji oraz to, czy faktycznie przysłuży się mieszkańcom. Budżet Obywatelski jest taką częścią finansów miasta, o której decyduje społeczeństwo. Droga złożonych projektów do Budżetu Obywatelskiego jest długa, a w konsekwencji jego wykonanie może znacznie różnić się od jego pierwotnej koncepcji. W Cieszynie nadal bowiem pomijamy konieczność konsultacji i uzyskania zgody od Konserwatora Zabytków.
Najważniejszym wymaganym warunkiem, by wniosek został zakwalifikowany jest jego dostępność dla mieszkańców oraz to, że służyć ma ogółowi. Czy więc zasadne jest, by wciąż o te środki walczyły projekty, które będą realizowane w placówkach kultury, bibliotekach, szkołach, klubach sportowych, zespołach tanecznych, czy jednostkach służb mundurowych (np. Straży Pożarnej)? Niektóre realizacje poprzedniej edycji BO wzbudziły sporo kontrowersji i pytań mieszkańców o dostępność i przeznaczenie społeczne. Na facebookowej stronie jednej ze szkół pojawił się bowiem wpis opisujący realizację i wydatki:
„W ramach projektu powstała wiata edukacyjna, która pomieści klasę 30 osobową, zakupione zostały stoły, kubły na śmieci, betonowe donice na kwiaty. Ponadto wykonano chodnik z obrzeżami, stworzona została mała ścieżka edukacyjna, która znajduje się obok wiaty. Z pozostałych pieniążków zakupiliśmy 6 zestawów dzwonków do zajęć z muzyki oraz przenośny głośnik. Idąc za ciosem napisaliśmy kolejny projekt, który przeszedł pomyślnie wszystkie weryfikacje i przeszedł do głosowania”.
W Budżecie Obywatelskim wciąż można znaleźć wnioski składane przez mieszkańców, które mają być realizowane w różnych placówkach, a które na ten cel mogą pozyskać środki z innych źródeł. Nie powinien być to również sposób na dofinansowanie szkół w dodatku, że korzystanie z tych projektów ma ograniczony bądź niemożliwy dostęp i korzystanie z nich przez całe społeczeństwo. Nie może więc być sposobem na zakup dzwonków czy nagłośnienia. Problemem stają się również projekty, które są podważane przez Konserwatora Zabytków. Realizacja tych projektów jest problematyczna bądź
w ogóle niemożliwa. Te projekty nie są zgłaszane do konsultacji Konserwatora na etapie tworzenia, a odmowa zgody w trakcie realizacji budzi niezadowolenie. Jednak dopóki nie nauczymy się w Cieszynie współpracy z Konserwatorem, to takie inwestycje będą tematem spornym.
W tegorocznym cieszyńskim Budżecie Obywatelskim zalazły się takie projekty, których realizacja właśnie przez brak zgody konserwatora może, pomimo zdobytych głosów, mieć problem z realizacją. Projekty odrzucone przez zespół ds. Budżetu Obywatelskiego i tak zostały dopuszczone decyzją p. burmistrz Gabrieli Staszkiewicz.
– Jak poinformował mnie Arkadiusz Skowroński, naczelnik Wydziału Strategii i Rozwoju Miasta: Projekt biorący udział w edycji Budżetu Obywatelskiego na 2020 r. pt. „Bieżnia – bieg po zdrowie”. Budowa 4-torowej bieżni na terenie Szkoły Podstawowej nr 3 z oddziałami integracyjnymi w Cieszynie został zgłoszony przez osobę fizyczną. W trakcie weryfikacji merytorycznej projekt ten uzyskał 3 pozytywne opinie eksperckie oraz 1 negatywną,
a na posiedzeniu, które odbyło się 20 listopada 2019 r. został negatywnie zaopiniowany przez Zespół ds. Budżetu Obywatelskiego.
Kolejny projekt biorący udział w Budżecie Obywatelskim Miasta Cieszyna na 2020 rok – pn. „Park międzypokoleniowy” w trakcie weryfikacji merytorycznej uzyskał 5 pozytywnych opinii eksperckich oraz 1 negatywną. Na posiedzeniu Zespołu ds. Budżetu Obywatelskiego został negatywnie zaopiniowany. Negatywna ocenę Zespołu ds. Budżetu Obywatelskiego otrzymał także zgłoszony do głosowania projekt „Zielony DZIECIniec na Wzgórzu Zamkowym.
Zgodnie z § 5 ust. 6 Uchwały Rady Miejskiej Cieszyna z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania Budżetu Obywatelskiego Miasta Cieszyna (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2010 r., poz. 5055) – o projektach dopuszczonych bądź niedopuszczonych do głosowania ostatecznie decyduje Burmistrz Miasta Cieszyna.
Opinia Zespołu jest dla Burmistrza Miasta opinią pomocniczą, a nie opinią wiążącą. Po ponownej, wnikliwej analizie oraz po skonsultowaniu zakresu obydwu projektów i zapoznaniu się z opiniami kierownictwa Urzędu Miejskiego oraz pracowników merytorycznych skorzystałam z przysługujących mi zgodnie z zasadami określonymi
w uchwale uprawnień i zdecydowałam o dopuszczeniu tych projektów do głosowania przez mieszkańców. Mając również na uwadze dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją projektów na obszarze zabytkowego układu urbanistycznego wystąpiłam do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o opinię do projektów zgłoszonych na tym obszarze. W przypadku projektu pn. „Park Międzypokoleniowy” Konserwator nie zaopiniował negatywnie całego projektu, tylko jego część dotyczącą budowy nowej siłowni zewnętrznej. Co do kwestii placu zabaw, to nie mówimy o projektowaniu nowego placu zabaw, a modernizacji urządzeń w ramach placu od dawna w tym miejscu funkcjonującym. Idea budżetu obywatelskiego polega na tym, że to właśnie mieszkańcy w głosowaniu decydują o wyborze konkretnych projektów do realizacji – mówi Burmistrz Miasta Cieszyna.
Rzecznik prasowy Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Mirosław Rymer zajął w tej sprawie zupełnie inne stanowisko:
– Z całą stanowczością podkreślam, że Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, oraz żaden upoważniony pracownik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach nie zajmował stanowiska w sprawie projektów Parku Międzypokoleniowego w Cieszynie. Powoływanie się na opinię jaką miał w tej sprawie wydać Konserwator przez kogokolwiek, w tym władze miasta Cieszyna należy uznać za nieuprawnione.
12 listopada 2019 roku, na adres poczty elektroniczne delegatury WUOZ w Bielsku-Białej wpłynął mail, do którego załączono kopię pisma, oraz kopie projektów.
„W załączeniu przesyłamy pismo II Zastępcy Burmistrza Miasta Cieszyna, Pana Przemysława Majora, w sprawie zaopiniowania projektów złożonych do Budżetu Obywatelskiego Miasta Cieszyna na rok 2020.
Referat Infrastruktury Miejskiej
Urząd Miejski w Cieszynie”
W odpowiedzi Pracownik Delegatury, wobec ponagleń telefonicznych pracowników UM Cieszyna, odno-
sząc się do propozycji projektowych odpowiedział m.in. że:
1) Park Międzypokoleniowy (park kościelny) – po sprawdzeniu archiwaliów okazuje się, że cały teren parku był cmentarzem, dlatego lokalizacja w tym miejscu siłowni na wolnym powietrzu i funkcjonowanie tam obecnie placu zabaw jest nietrafione i niestosowne. Jesteśmy także
w posiadaniu dokumentacji, która jednoznacznie wskazuje na istnienie w tym miejscu nadal pochówków.
2) Siłownia pod Kasztanami – teren znajduje się poza historycznym układem urbanistycznym wpisanym do rejestru zabytków, dlatego tut. Urząd nie będzie uzgadniał prac w tym miejscu.
3) Wzgórze Zamkowe – jesteśmy skłonni rozważyć wprowadzenie dodatkowych elementów tj. ławki, krzesła, mobilna scena i ewentualnie szklarnia, która miałaby ciekawy wygląd, pasujący do otoczenia. Całość powinna być szczegółowo przeanalizowania pod kątem wprowadzenia nowych elementów, a także zakomponowania w jakiś estetyczny i przemyślany sposób, nie na zasadzie chaotycznego ich umieszczenia w dowolnym miejscu. Natomiast grządki, raczej nie będą akceptowane.
Jednocześnie w odpowiedzi, wyraźnie wskazał, że:
Pragnę poinformować, że powyższe są tylko wstępną analizą i nie należy ich traktować jako oficjalnego stanowiska urzędu. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek do siedziby tut. Urzędu.” Mimo to wniosek gminy Cieszyn w ww. sprawie nie został złożony do Konserwatora, a zatem oczywistym jest, że nie mógł on zająć stanowiska
w sprawie – podkreśla rzecznik Mirosław Rymer.
Dzisiaj znamy już wyniki tegorocznego głosowanie nad projektami do Budżetu Obywatelskiego.
19. Twoje media w Bibliotece – 1018 głosów. Szacunkowy koszt projektu to 67.700,00 zł
2. „Strażacy OSP dla bezpiecznego Cieszyna” – zakup specjalistycznego sprzętu ratowniczo – gaśniczego dla jednostek OSP Miasta Cieszyna – 810 głosów. Projekt pochłonie 199 740 zł
20. „Bieżnia – bieg po zdrowie”. Budowa 4-torowej bieżni na terenie Szkoły Podstawowej nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi w Cieszynie – 598 głosów. To projekt
o wartości 200.000,00 zł.
Z tak dużymi i tak kosztownymi projektami nie mają szans pozostałe i dużo mniejsze projekty. Budżet Obywatelski powinien być szansą na realizację małych i społecznych pomysłów. W Cieszynie stał się niestety sposobem na dofinansowanie placówek miejskich. Zaniża to poziom zaangażowania mieszkańców, a akcje społeczne przestają mieć sens. Cała idea Budżetu Obywatelskiego w naszym mieście powoli została zniszczona. Być może to dobry moment na zmianę regulaminu, by udział
w wyścigu po miejskie fundusze nie był możliwy dla publicznych jednostek.
