W tym drugim latosim nomerze naszego„Tramwaju” bydziecie se mógli poczytać, co ło sobie bydzie nóm prawiła tako jedna szykowno Cieszynioczka, kiero miała i mo dalij moc zaimawe swoji żywobyci.
Pani Ewa Sikora – kierowniczka filii Biblioteki Miejskiej w Czeskim Cieszynie, miłośniczka książek, muzyki, śpiewu chóralnego, gór oraz fotografii.
Fryderyk Dral: Pani Ewo, tustelocy o was prawióm, że mocie w sobie moc energije i fórt mocie ś nióm ostude. Jak byście mógli to całe swoji żywobyci i aji to co robicie dziśka pieknie po naszymu rzeknóć, to czytelnicy naszego „Tramwaju” bydóm s tego moc radzi i dłógo wóm tego nie zapómnóm.
Ewa Sikora: No dobre, panoczku, niech wóm będzie, jo móm to nasze „po naszymu” moc rada, chocioż u nas dóma się mówiło dycki raczyj po polsku. Nierada mówiym ło sobie, tak wyszło, żech w żywocie ani to, co się teraz tak móndrze nazywo „siwi”, pisać nie musiała, ale jak uż mie tak dożyrocie to cosi wóm jednakowóż powiym po naszymu. A nieskorzij zróbcie se z tym, co chcecie. Energije, jako prawicie, móm dość, ale ostudy się staróm nie robić.
Wiycie, urodziłach się we Frydku, ale tam mie jyny bocóń stracił, bo od czasu, jak zy mnóm mamulka przijechała ze szpitola, tak do dzisio żyjym w Czeskim Cieszynie. A uż to je pieknych pore roków. Jo je tako pół-gorolka a pół-dolanka. Mój tata pochodzoł z Pasiek (nad Bystrzicóm) a mama – ta to miała dość skómplikowane. Jeji tata, a mój starzik, był z Mistrzowic. Łóna się rodzóno we Frysztocie. Jak miała miesiónc, tak jeji tatowie musieli pierónym spakować pieczki, pozbiyrać dziecka a do sztyry a dwaceci godzin się wykludzić z Czechosłowacki Republiki do Polski, bo starzik był polskim inszpektorym. To był rok 1920. Tóż mieszkali w Cieszynie, potym była wojna, a po ni starzik się nie wrócił z koncentroka. Starka sama wychowała trzi dziecka, a po wojnie – co czort nie chcioł – mojo mama się wydała spatki do Republiki (wtedy uż socjalistycznej) do Czeskigo Cieszyna. Ale obywatelstwo se niechała polski, a po czesku nie przemówiła. Ni a ni. A wszyndzi się domówiła, aji w Pradze, jak było trzeja.
Mojo babcia (nie mówiła żech ji „starka”) mie od małego uczyła nasze pieśniczki. Pamiyntóm, toch eszcze była ganc mały szkrab, posłali mie ś nióm tatowie na pore dni do Nowsio, bo chcieli dóma malować, tóż aż im nie zawadzóm. Jak my się wróciły, tak żech fórt mame dożyrała a pytałach się, co to sóm „kumelajny”. Rozmyślała, rozmyślała i nic. Aż się mie spytała, kaj żech też taki słowo słyszała. Tóż ji prawiym, że mi babcia śpiywała takóm jednóm pieśniczke a tam że to było. I wiycie, co to było? Przez wode kóniczki, przez wode „…ku mej nejmilejszej na zgode…” Mały bajtel se to skrócił…
Jak żech miała sześć roków, posłali mie do szkoły. Miałach to z chałpy kónszczyczek, tak żech dycki chodziła sama, żodyn mie nie musioł odkludzać. Jak teraz chodzym do roboty a widzym, jak tatowie taaaakimi autami wożóm dziecka, choć nikierzi to fakt nimajóm daleko, tak się tymu okropecznie dziwiym. Nó nic, do szkoły żech chodziła rada, miałach szczynści na fajne rechtorki w podstawówce a aji poru rechtorów w gimplu i s tego cosi mi do dzisia w głowie zustało. My cieszyniocy to mieli dobre – łod piyrszej klasy aż do matury my chodzili do tego samego budynku. Po tym ganc tak samo chodziły moji cery, a teraz kole niego każdy dziyń chodzym do roboty.
Po maturze żech szła na sztudyrke. Ksiyndzowsko cera to w tamtych rokach ni miała proste i dostałach yny pozwolyni na „gnojarnie”, jako się wtedy mówiło na szkołe rolniczóm. Wybrałach se łogrodnictwo a nejprzód żech sztudyrowała w Jihlawie, a potym sztyry roki w dziedzince (no możne miasteczku) na południowych Morawach – w Lednicy. Je tam przepiekny pałac a przełogrómny park ze sztucznymi ruinami a minaretym. A ku tymu s milionami kumorów nad stawami. Ale to nic, nejważniyjszo była fajno partyja – Czesi, Słowocy, Madziarzi a pore nas Zaolzioków. A strasznie fajne wino (tego tam było wszyndzi dość – rosło, kaj się jyny człowiek podziwoł, a beczki były skoro fórt pełne).
Jak żech dosztudyrowała, wróciłach się do chałpy, a zaczłach robić w takim wielkim łogrodnictwie we Średni Suchej. Hned żech się chyciła społecznej roboty w PZKO (to mi zustało do dzisio) a zaczłach śpiywać w cieszyńskim chórze Harfa. Jo uż aji przedtym w podstawówce śpiywała w szkolnym chórze, kiery prowadził pan nauczyciel Kotas. To był dobry chór, aji my w ostrawskim radyju cosi nagrowali. W Harfie to było strasznie fajne. Byłach tam nejmłodszo ( a to mi zustało aż do kóńca, kiej w 2014 chór „zawiesił” działalność, bo uż nimioł gdo śpiywać), kupa my jeździli po Polsce, śpiywali my w Pradze, aji do Wiydnia na Kahlenberg nas pozwali, trzi razy my byli w Kołobrzegu na Festiwalu Chórów Polonijnych – to wóm była zbiyranina – pore stówek rozśpiywanych Poloków z całego świata…Rada na ty 33 roki w Harfie spóminóm. A że mi potym (a ni yny mie, ale aji poru inszym „harfistóm”) to śpiywani chybiało, tak my zaczli jeździć na próby do Ropice do chóru Godulan-Ropica, kiery prowadzi pón profesor Suchanek. A tam też je fajnie.
Jak żech się wydała a prziszły na świat mji cery, była „aksamitno rwolucyja”, moji łogrodnictwo zawrzili a jo zustała bez roboty. Ale Póbóczek mie isto mioł rod, bo się mi terfiła ganc inszo robota – przed tym by mie nie napadło, że mogym robić cosi takigo. I tak uż pómału sztwierć wieku pojczujym ludzióm ksiónżki, gazeciska, łorganizujym roztomańte spotkania, łopowiadóm dzieckóm o Cieszynie i o naszej historiyji. Przed 18 rokami my z kamratkami-bibliotekarkami założyły Stowarzyszyni Przyjaciół Polski Książki, kiere funguje do dzisio. Pozywómy fajnych ludzi z Polski, kierzi piszóm ksiónżki dlo dziecek, a wożymy ich po wszyckich polskich szkołach na Zaolziu, aby ty małe szkraby mógły poznać autorów. Dycki se po takim spotkaniu ty dziecka kupióm pore ksiónżek i popytajóm, coby im pan autor abo pani autorka napisali dedykacyje, a sóm po tym strasznie radzi. A nikierzi nieskorzij aji kapke wiyncyj czytajóm. Tym autoróm się u nas przełokropnie podobo, chcieliby na Zaolzi jeździć każdy rok, a strasznie im szmakujóm placki na blasze, kiere im mój chłopek napiecze (a jak je piekno pogoda, tak ich pozywómy do zogrody). Łoblizujóm się a chwolóm, jedna radość. Bo tam kansi w tej Warszawie, Krakowie czy inszym wielkim mieście się taki placki ze szpyrkami abo ze śmietónkóm nie robi. Dycki im też pokożym nasz cieszyństki strój – nikiedy na wieszoku, nikiedy se go aji oblekym, a wszyckim się strasznie podobo. Akurat bych teraz potrzebowała kogosi, gdo by mi suknie kapke popuścił, bo się zy mie łostatnimi czasy zrobiła dość szumno gaździna. Z pasym, kiery mi przed dwaceci rokami zrobił Kazio Wawrzyk, beje eszcze wiynszy problym, bo łón uż tam w niebie aniołkóm strzybne cieszynianki robi.
Kiejsi, eszcze na sztudyrce, żech zaczła kapke rajzować po świecie. Óno to ani tak nie był „świat”, bo wtedy z Czechosłowacyji dało sie jyny tak kajsi zajechać okrym NRD, Bułgaryji czy Madziarów, tak jo jeździła do ziymie naszych nejlepszych kamratów, tych „na wieczne czasy”. Teraz żech tymu je moc rada, boch widziała aji Bajkał, aji Samarkande, aji Petersburg, po Kaukazie żech połaziła, a eszcze kupa inszych miyjsc poznała.Teraz siedzym dóma, za to rajzujóm ty moji dziełuchy – a to po całym świecie. Jo ich puszczóm – bo tóż co mi zbywo, ale dycki móm warunek – muszóm mi w bibliotece zrobić prelekcyje, połopowiadać i pokozać fotki, kiere tam kansi zrobióm.
Tyn czas strasznie mi leci, za chwile pujdym na pynzyj, a uż rozmyślóm, co też bedym robić. Nudzić się na isto nie bedym, bo jak mo człowiek społecznóm robote we krwi, tak mu potym na wszycko chybio czasu. Tóż uwidzymy, jako to beje dali.
