Porzóndzymy pogadamy – Benedykt Siekierka

0
1047
fot. F.J. Dral
- reklama -

Pomaluśku pokraczyjymy ku wiośnie i zaś patrziłoby sie kogosi wychledać, kiery poradzi rzóndzić po naszymu. Podarziło mi się trefić na na takigo szykownego jednego ustrónioka, kiery to poradzi i skyrs tego w tym sześćdziesióntym piyrszym nomerze naszego TRAMWAJA dóm sie ś nim do rzeczy. Na tej naszej cieszyński ziymi, ta ustróńsko rzecz zarachowano je do tych piekniejszych, bo w ni je moc tego wszeckigo nejpiekniejszego po kapce i skyrs tego każdy cieszyniok poradzi jóm wyrozumieć.

Benedykt Siekierka – ustroński działacz samorządowy, były naczelnik miasta Ustronia a także rzeczoznawca i ekspert od wyceny maszyn, urządzeń i pojazdów drogowych. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Cieszynie im. M. Kopernika oraz Politechniki Gliwickiej – mgr inż o specjalności maszyny i urządzenia energetyczne, silniki spalinowe, a także absolwent szkoły muzycznej w klasie skrzypiec. Zapalony miłośnik dawnych maszyn rolniczych, a także regionalnych instrumentów muzycznych oraz dawnych przedmiotów domowych. W jego prywatnych zbiorach możemy podziwiać wiele świetnie zachowanych „perełek” z dawnego okresu, takich jak: tragacz, burdak, masielniczka itp. oraz regionalnych instrumentów muzycznych i jeszcze wiele innych przedmiotów z dawnej wsi cieszyńskiej.

Fryderyk Dral – Chłopi i paniczki i aji insi wasi kamraci, kierzi znajóm was uż dłógi roki prawióm o was same dobre wieca. Bo podobno jak żeśce przestali uciyrać smarki s pod nosa, to łod tego czasu ani na chwiliczkem nie spuszczocie s łoka swojigo Cieszyna i Ustrónio. Dycki jakisi przidajne wieca dlo nich żeście robili i do dzisia fórt to mocie we starości. Uż tako isto je ta waszo notura, że nie poradzicie spokojnie usiedzieć na zadku i wszyndzi was je pełno. Tacy ludzie dycki sóm przidajni, bo smyczóm do przodku tych inszych, kierzi majóm wykryncone rynce do pola. Mało je dzisio takich ludzi jak wy, bo świat sie naobkoło nas fest zmiynił i wszedcy se myślóm, że samo sie wszecko zrobi. Taki prziszły dziwoki czasy, że za pinióndze ani pies nie chce szczekać, bo aji łón mo dzisio dycki pełnóm miske i nie musi czakać, aże cosi mu ze stoła na ziym spadnie. Tóż panoczku bydźcie tacy dobrzi i nie dejcie sie za dłógo pytać i rzeknijcie cosi po ustróńsku czytmiorzóm naszego TRAMWAJU, co sie wóm we waszym żywobyciu srandownego i zaimawego wydarziło, a mało gdo uż dzisio ło tym wiy.

Benedykt Siekierka – Panie redaktorze, jak uż żeście mie tak dłógo pytali to przeca ni mach taki, coby chocioż kapke nie zmiynknóć i ludzióm tu stela, cosi o sobie rzeknóć po naszymu. -Tóż co móm rzyc ? Rodzóny żech je na dziedzinie, kiero Kaczycami sie mianuje. Na miano mi dali Benedykt, po ujcu łod brata mojij mamy, kierego Niymcy w 1942 obiesili pod Wałką w Cieszynie. Kratce po wojnie przekludzili my sie do Cieszyna, kaj żech dorostoł. W ogólnioku nas poliło w rzicie i założyli my mainszaft muzyczny s kierym growali my na szkolnych i pracowniczych potańcówkach, kierych hań downi było moc. Grali tam eszcze Władek Wilczak, Adam Dylong i Dzidek Kohutek. Nikiedy grali my delij niż pozwolił pón dyrektor Brzoza a czasym sie aji cosi bulkło. Miło se spóminóm z tych młodych czasów, rok 1962 w kierym podarziło mi sie zarachować kurs szybowcowy w Aleksandrowicach kolem Biylska.

- reklama -

– Fest mi pómogło przi sztudyrowaniu stypendium, kiere fundła mi Kuźnia Ustroń i tam żech też zaczół robote, a było to patnostego maja 1970 r. Spóminóm se też, że do roboty przyjmowoł mie dyr. Henryk Lupinek, a je to starzik łod tej paniczki, kiero dzisio regiruje muzeum ustrońskim.

– Poza robotóm zawodowóm miołech jeszcze kapkem czasu realizować swoji hobby, kierym je wielki zamiłowani do Śląska Cieszyńskigo. Zaczółech zbiyrać ludowe insztrumenty muzyczne, w czym pómóg mi pón Ferdynand Suchy, lutnik i organomistrz, kiery w rokach 60-tych przikludził sie do Ustrónio s Bogumina. Jego roboty sóm gajdy, gynśle i trómbita. Móm wszecki instrumenty ludowe z cieszyńskigo: -bajany, okaryny, piszczołki, cymbały, trómbe z cieszyński firmy Krywalski i fujarke bez przebiyrki, kaj wysokość dźwiynku zoleży od siły duchanio, a jóm podarowoł mi Zbyszek Wałach z Istebnego. Przismyczyli my też kiesi fisharmonie, na kierej dłógi roki growali w kaplicy ewangelicki w Dymbowcu. Sóm żech jóm bezmała s pół roku rychtowoł, coby nieskorzij szło na ni cosi aji zagrać. W kolekcyji móm też rozmaite zwóneczki, sztamperle, młynki do kawy i inksze akcesoryja kuchynne. Móm też snoci przeszło 2 tyś. breloczków i śmiejym sie, że jak sie nimo na stare zabytkowe auto, to ty breloczki sóm takim er-zacym. I do dzisia jak mie kto nawszczywio, to wiy że mo mi przyniyś jakisi brelok.

– Prziwiónzani do naszej ziemi, to też sóm ksiónżki, a móm ich aże 47 pozycyji z historyji i etnografiji wydane od poczóntku XXw do dzisia, w tym w szczególności ksiónżki o historyji Zaolzio i stosunków polsko-czeskich. Cynnóm pozycjóm w mojich zbiorach je Postyla poświęcóno polskim zboróm ewanielickim z 1864 r. w kierej je spis prenumerantów s cieszyńskigo. Zamiłowani do gwary miołech od dziecka. Ze stareczkóm fulali my po naszymu. W Ustróniu zebrała sie grupa miłośników gwary – pani Lidka Troszok zainicjowała wydanie słownika gwary cieszyńskij. Pasjonaci i znawcy tego tematu to: Józef Pilch, Józef Twardzik, kierzi pracowali nad tym moc roków i jeździli aże na konsultacyje do pani Jadwigi Wronicz do Krakowa (pochodzacej z Trójwsi) a jo im w tym też dłógo pomogołech. Porem roków tymu ukozoł sie suplement do tego słownika, kaj wielki udział w tym mieli Jan Krop i Władysław Majętny. A dzisio pracownicy Muzeum Ustrońskiego, kierym jo też im pumogóm, pracujóm nad suplemyntem w kierym bydzie cztyrysta rozmajtych materialnych zdjyńć, tak coby słownik nie był mortwy ( bo nie każde słowo ze słownika je se dzisio do wyobrażynio).

– Od 1970r robiym wina ze wszeckich owoców, kiere rosnóm w mojim zogrodzie, a sóm to – winogrona, rybiźle, aronia, wiśnie, jabka i aji kwiotka s czornego bzu. Bydzie tego pore dymiónów, a co sie nie wypije to sie rozdo familiji i znómym. Pozbiyranóm do kupy wiedzóm przez całe moji żywobyci dzielym sie dycki s kamratami i inszymi ludziami na rozmajtych spotkaniach społecznościowych. Napisołech aji krótkóm insztrukcyje wyrobu win domowych.

– Miołech też epizod bycio fojtym w Ustróniu w rokach 1981-1989. I choć żech sie przed tym brónił (piyrsze miesiónce stanu wojennego), to wtynczos wojewoda bielski i sztab oficyrów mie postraszyli, że mie oblekóm w mundur porucznika rezerwy LWP i z rozkazu posadzóm na stołku fojta Ustrónio.

– A jako że życi nie trwo wiecznie, to rzeknym wóm panie redaktorze, jaki móm jeszcze marzynia, kierych uż chyba nie podarzi mi sie zrealizować:
– znajomość języka angielskiego i prawa
– umiejętność prowadzenia pszczelarstwa i produkcji miodu

Tóż byćcie zdrowi, coby my mógli razym ty tradycje Ksiynstwa Cieszyńskigo pielyngnować – bo fane Ksiynstwa uż mómy.