Idea funkcjonowania uniwersytetu, która decyduje o jego wartości, zasadza się nie tylko na jego działalności edukacyjnej i naukowej, ale w równym stopniu na jego roli kulturotwórczej i aktywizującej społeczność pozauniwersytecką.
Niezwykle istotną częścią obecności ośrodków uniwersyteckich jest budowanie kapitału społecznego, zwłaszcza w małych ośrodkach miejskich. Dlatego cieszyński Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ wśród wielu płaszczyzn podejmowanych zadań, realizuje również te, które skierowane są w szczególny sposób do środowiska lokalnego. Aktywność, o której mowa, odbywa się zarówno w ramach cyklicznej współpracy ze szkołami i innymi instytucjami, jak i okazjonalnie, a działania ukierunkowane są na zagadnienia bezpośrednio związane z naszym regionem, ale i na te, które dotyczą szerszych kwestii społecznych i kulturowych. Różnorodność podejmowanych zadań i odmienne płaszczyzny współpracy odzwierciedlają to, co stanowi o wartości uniwersytetu.
Wśród cyklicznych zadań realizowanych przez pracowników cieszyńskiego Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ należy wskazać program – „Uniwersytet dla Szkół”, który został zainicjowany w 2012 roku. Program obejmuje przede wszystkim organizacje zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, prowadzonych przez naukowców i nauczycieli akademickich. W szerszej perspektywie, celem działania jest współpraca między uniwersytetem a różnymi placówkami edukacyjnymi i kulturalnymi, która przekłada się na tworzenie dialogu pomiędzy dziećmi i młodzieżą szkolną a środowiskiem naukowym i akademickim. Realizacja porozumień ze szkołami umożliwia uczniom pełniejszy rozwój, pogłębianie wiedzy i zainteresowań a także rozbudzanie i rozwój ich talentów.
Współdziałanie środowiska akademickiego i szkolnictwa niższych typów obejmuje także organizowanie wspólnych przedsięwzięć edukacyjnych (udział w konferencjach i sesjach naukowych, przygotowywanie wykładów otwartych dla młodzieży szkolnej). W ramach naszych wspólnych działań nauczyciele szkolni uzyskują możliwość wsparcia w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz pomoc w realizacji programów kształcenia. Natomiast pracownicy akademiccy zyskują możliwość prowadzenia zajęć obserwacyjnych oraz badań na potrzeby prac naukowych. Studenci mają możliwość prowadzenia praktyk ciągłych i śródrocznych.
Współpraca Uniwersytetu z Instytucjami społeczno-kulturalnymi przekłada się na wymianę doświadczeń pracowników z obu stron oraz współdziałanie przy realizacji przedsięwzięć dydaktycznych. W ramach współpracy możliwe jest tworzenie wspólnych projektów edukacyjnych, konferencji, szkoleń i warsztatów mających na celu rozwój wiedzy i umiejętności zawodowych wszystkich jej beneficjentów.
W ramach współpracy instytucjonalnej młodzież i dzieci uczestniczą w wybranych zajęciach akademickich, jak również włączają się w różnego rodzaju wydarzenia realizowane na terenie uczelni, bądź w Instytucjach. Wśród wielu wydarzeń, które pracownicy WEiNoE realizują wraz z partnerami, wymienić można Cieszyńską Noc Muzeów, Studencki Przegląd Filmowy „czASKina”, czy Cieszynalia. Stałym punktem w kalendarzu rozmaitych wydarzeń społeczno-kulturalnych są majowe warsztaty w ramach Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, a w październiku odbywa się Wolna Szkoła Nauk Filozoficznych i Społecznych im. prof. Jana Szczepańskiego, w ramach której dla młodzieży przygotowywane są warsztaty i wykłady. Niezwykle atrakcyjny dla dzieci i młodzieży jest udział w Śląskim Festiwalu Nauki w Katowicach, który tym razem odbędzie się w dniach 13-14 stycznia 2019. W programie festiwalu znajdują się liczne pokazy, doświadczenia, wystawy, prezentacje i wykłady ze wszystkich obszarów wiedzy.
Obecnie Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego realizuje współpracę z blisko 100 podmiotami w ramach podpisanych porozumień. Są to: 12 szkół ponadpodstawowych w woj. śląskim i małopolskim, kilkadziesiąt szkół podstawowych i przedszkoli, liczne stowarzyszenia, biblioteki, kilka poradni psychologiczno-pedagogicznych, ośrodki kultury, muzea oraz Zakład Karny w Cieszynie.
Doskonałą okazją do podsumowania wspólnych działań było spotkanie Władz Dziekańskich z przedstawicielami oświaty oraz kultury powiatu cieszyńskiego – koordynatorami współpracy, które odbyło się 5 grudnia 2018. Dodatkowym aspektem było omówienie planowych na Uniwersytecie zmian w kontekście Ustawy 2.0 – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. W drugiej części spotkania odbyła się Gala „Dialog ponad Podziałami”, podczas której wręczono podziękowania za dotychczasową współpracę dyrektorom placówek działających na rzecz osób z niepełnosprawnością.
Edyta Diakowska-Kohut
