Ani się my nie obezdrzili, a uż nawszczywił nas nowy dwatysiónce dwacaty rok i trzeja się chycić za drukowani siedem a trzicatego naszego TRAMWAJA. W nim podarziło mi się dać do rzeczy s jednóm szykownóm cieszynioczkóm, kiero mo we starości wszecko, co je naszóm cieszyńskóm kultóróm. Poradzi pieknie malować rozmajte obrozki, kiere sie tustelokóm moc podobajóm. Ludzie prawióm też, że pieknie hekluje i wyszywo eszcze moc pieknych inszych wiecy na rozmajtych babskich sukniach i inszych oblyczkach.
AGNIESZKA PAWLITKO – specjalista ds. edukacji kulturalnej w Cieszyńskim Ośrodku Kultury „Dom Narodowy”, który zajmuje się upowszechnianiem kultury i prowadzeniem projektów kulturalnych z Ministerstwa i Euroregionu. Dyplomantka Filii Uniwersytetu Śląskiego z zakresu etnologii i malarstwa w pracowni prof. Tadeusza Rusa. Aktualnie studentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Profesjonalnie zajmuje się malarstwem i rękodziełem artystycznym, a także folklorem i sztuką ludową. Swoje prace niejednokrotnie prezentowała na różnych wystawach w kraju i zagranicą. Jest członkiem Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Związku Polskich Artystów Plastyków okręg Bielsko- Biała i Polskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków w RC. Była także tancerką
w Zespole Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej im. Janiny Marcinkowej.
Fryderyk Dral – pani Agnieszko tustelocy o was prawióm, że mocie zaczarowane rynce s pod kierych wylazujóm przerozmajte piekne wieca. Wszedcy też wiedzóm, że bardzo pieknie poradzicie malować obrazy, na kiere idzie trefić tu u unas dóma i aji też za granicóm.Tak rozmyśłóm, że ty wszecki swoji wieca, kiere podarziło sie wóm we swojim żywobyciu przynś, pieknie naszym czytmiorzóm TRAMWAJU opowiycie po naszymu. Jo se zaś wszymóm, że wszeckim to co tu rzekniecie sie spodobo i bydóm to czytać aji porem razy.
Agniszka Pawlitko – panie redaktorze poprugujym rzóndzić s wami po naszymu, ale dobrze wiycie, że dziynnie muszym s ludziami prawić czysto po polsku i skyrs tego ta rzecz s wami nie pujdzie mi tak snadno. Rachujym na was, że mi w tym rzóndzyniu pumożecie
i nie zrobi to wóm moc łostudy.
Urodziłach się w Cieszynie i wszecki schódki mojigo sztudyrowanio zarachaowach w mojim Cieszynie. Nejprzód była szkółka, nieskorzi podstawówka i ekonóm,
a na kóniec sztudyrowani, kiere też sie mi podarziło zacznóć i skóńczyć w Cieszynie. Łod małego miałach rada fórt cosi malować na wszeckich kartkach, kiere prziszły mi pod rynke, co wiym łod moji mamy, kiero mie eszcze fórt do tego namowiała. Piyrsze roki mojigo żywobycio zarachowałach u mojich starzików w Dymbowcu, ale starzika nie pamiyntóm, bo umrził jak żech miała trzi miesiónce. Nieskorzij uż żech yno całymi dniami urzyndowałach s mojóm stareczkóm s kieróm żech warziła rozmajte wieca i chodziłach ś nióm dziynnie do krzeftu, a do sómsioda, po mlyko od krowy. Po poru rokach przekludzilimy sie do Cieszyna, kaj do dzisia sie mi fajnie miyszko. W Cieszynie, zaczłach chodzić do szkółki w kierej sie mi tam nie podobało, alech musiała tam być, bo moja mama chodziła do roboty. Spóminóm se jak jednego roku mioł prziś tam do nas Mikołój, ale rychlij nawszczywił naszóm szkółkem dioboł, kierego nasze opiekunki przegnały, ale jak uciekoł to dwiyrze prziszczypiły mu łogón. Postraszyły łone nas, że muszymy se dować na ludzi pozór, bo diobeł rzóndzi jejch głosami. Jo sie tak tego wylynkała, że zebrałach do kupy porę dziecek i zawrziłymy sie w jednej izbie, ale tak dobrze, że żodyn nie poradzioł do ni wlyś. Łod tego jednak czasu uż żodyn wiyncyj nie widzioł w naszej szkółce żodnego djoboła.
Spóminóm se eszcze, że w tej szkółce uż pieknie malowałach rozmajte obrozki, kiere nieskorzij wisiały na ścianach i sie wszeckim fest podobały. Tak jak insze dziecka ni miałach też rada szpinaku, kiery był nóm wciskany i skyrs tego było dycki moc beczu. S tego czasu eszcze móm w pamiyńci to, że moja mama fort cosi heklowała, a jo miała rada cosi dycki wyszywać. Do podstawówki chodziłach do pióntki wedla kierej był akurat blisko park, kiery był jak znaszeł do wagarowanio. Jo miałach takóm fante, że dziynnie przichodziłach porem minut nieskorzi do szkoły, chocioż miyszkałach ganc wedla ni. Była to szkoła, kiero miała nas uczyć szportu, ale mie to nie było w głowie, bo miałach fórt we starości yno wyszywani. Skyrs tego miałach nikiedy kapke ostudy, bo we szkole nie chcieli mi wierzić, że robiym to sama bez mamy i musiałach na łoczach rechtorek dzierżeć w rynkach jegłe i wyszywać. Miałach też bardzo rada malować rozmajte stworzynia s bajek, a nejraczyj muminki w kierych byłach zakochano. Eszcze se spóminóm, żech miała moc rada matme i rozmajte rachunki, a ku tymu też biologie i przirodem.
Isto skyrs tej matmy, kieróm żech miała rada poszłach sie wyłuczyć za technika ekonomiste. Całych tych piyńć roków w tym ekonomie, to był dlo mie czas
w kierym podarziło mi sie poznać moc kamratek i kamratów s kierymi dycki w każdy pióntek po szkole szlimy se siednóć do piceryji, kiero Wenecyjóm sie mianuje. We czwortej klasie prziszeł na mie taki czas, żech zaś poczuła w siebie chyńć do malowanio i żeby to robić przirychtowałach się do sztudyrowanio tej profesyji. Poszło mi to doś snadnie i uż za rok przestałach rozmyślać ło rachunkach, a yno w głowie miałach pyndzle i farbe. Skyrs tego zaczłach chodzić na lekcje do wywołanego cieszyńskigo artysty malorza pana Romana Hyrnika, kiery mioł swojóm malarnie na ulicy Frysztacki. To był czas w kierym żech piyrszy roz uwidzała prowdziwóm sztaluge i mortwóm noture. W tej jego malarni było dycki moc rozmajtych ksiónżek, inkszego rozmajtego harapucio i capartu, kiery do dzisia dobrze pamiyntóm.
Po zdaniu matury zaczłach sztudyrować we Filiji UŚ w Cieszynie etnologije i malarstwo i dzierźym dzisio w rynkach dyplom tej uczelni. Cały tyn czas sztudyrowanio, kiery trwoł u mie od 2005-2013 roku, se do dzisia dobrze spóminóm, ale móm do siebie kapke pretynsyji, żech nie do kóńca wszecko, to coch miała w głowie namalowała. Cały czas tego sztudyrowanio chodziłach też do roboty, ale yno w soboty i niedziele we sklepie Amipol, w kierym robiłach prawie 8 roków rozmajte wieca. Dziynka tej moji artystycznej duszy w tym kszewcie strojiłach wystawy i kaligrafowałach na kartkach cyny na rozmajte wieca. Dziynka tymu nie musiałach tam dycki ciynżko robić. S tej roboty spóminóm se też jak przed Godami sprzedowalimy żywe karpie, kiere trzeja było czasami aji głobnóć, a jo się tego brzidziła. Nie było inszej rady yno kansi sie schować, abo uciyc do chałupy. Jak zaczłach sztudyrowć tyn kierunek artystyczny, to ni mógłach przewekslować to myślyni ekonomiczne na artystyczne, kiere było mało kónkretne. Jakosi trzeja było do tego prziwyknóć i nabrać ciyrpliwości, kiero przi tej kulturze je każdymu artyście potrzebno. Jednego roku, jak żech pojechała na TKB, to podarziło mi sie posłóchać jak śpiywajóm nasi gorole i zaroz żech uznała, że móm duszem moich starzików i weznym sie za sztudyrowani etnologije. Zapisałach sie też do Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej, coby widzieć s bliska tóm cieszyńskóm tradycyje. Był to rok 2008 w kierym pojechałach do roboty na zachód, coby se cosi dorobić. Tym zachodym była Dania w kierej miałach obiecanóm robotem, alech isto przijechałach za nieskoro, bo uż ji nie było. Sama znaszłach se robotem w hotelu w kierym podarziło mi się przez trzi miesiónce kapke grosza zarobić. Po robocie chciałach cosi inszego widzić i roz s mojóm kamratkóm na pojczanych kołach przejechałymy se porem kilometrów po plaży i lesie, kiery był wedla.
W lesie nazbiyrałymy grzibów s kierych zrobiłymy se zupe, sos i kotlety. Po poru godzinach jedyn nasz znómy, kiery sie tego najod zaczył rzigać i musielimy go łodwiyś do szpitola społym eszcze s jednóm kamratkóm, kierej też ty grziby jakosi nie posłóżyły. Do dzisua nie wiym co mu zaszkodziło, bo grziby we szpitolu zbadali i nie było w nich żodnej truciny, a łón rano cały i zdrowy prziszeł spadki ku nóm s tego szpitola. Nie byłach eszcze nigdy tako szczynśliwo, wtedy jak żech uwidziała tego mojigo kamrata we dwiyrzach jak stoł w gatkach i s ryncznikym na plecach, a to była jego oblyczka
w kierej do tego szpitola pojechoł.
Eszcze mi sie cosi spółmniało ło mojich starzikach, kierzi dycki też kansi tańcowali i śpiywali w rozmajtych ludowych manszaftach. Przikludzili sie łóni aże kansis pod Żywca do Puńcowa w kierym nieskorzi dlógo miyszkali. Spóminóm se też, że moja stareczka na Gody strojiła całóm chałupem kwiotkami s bibuły. Dycki
w jeji chałupie było wszyndzi rozmajtej ludowej oblyczki w kierej łóni oba dwa dziynnie na siebie oblykali. Tak dzisio rozmyślóm, że to isto tyn folklor kiery móm fest rada dali mi moji starzicy w gynach.
Jak żech sztudyrowała to cały czas chodziłach do roboty i nie było mi leko, ale nigdy nie prziszło mi do czepani, coby te robotem pochynóć i dać se pokój. We 2011 roku skóńczyłach sztudyrowani na wydziale artystycznym, a dwa roki nieskorzi na wydziale etnologii. Od tego czasu kamracym sie s jednym wywołanym artystóm z Nieborowa koło Trzyńca, kiery był mojóm inspiracyjóm przi pisaniu pracy magiserski. Do dzisia społym fórt cosi malujymy i nasze obrazy wiszóm
w rozmajtych galeryjach wedla siebie. Dwa roki nieskorzi, jak żech uż wóm panie redaktorze prawiła, prziszło mi zdować drugi dyplóm i mojóm inspiracyjóm był wyszywany strój cieszyński. Samach se go uszyła i powyszywała żywotek za pinióndze, kierech dostała od starki na moji wiesieli. Do dzisia w nim chodzym na rozmajte hałdamasze i insze imprezy.
We 2013 roku jak uż sie mi podarziło prziś z tym sztudyrowanim do porzóndku toch poszła do roboty do Cieszyńskigo Ośrodka Kultury. Poszło mi to doś lekuśko, bo isto ci, kierzi ło tej robocie dali sie sy mnóm do rzeczy uznali że sie godzym i do dzisia tam robiym. Zaroz żech sie też zwolniła s tego kszeftu s zielyninóm, bo uż miałach robotem, kiero mi pasowała i pasuje do dzisia. Cały tyn czas pokozoł mi jak fungujóm rozmajte kulturalne insztytucyje, kiere nieskorzij sama zaczłach organizować. We świecie w kierym rzóndzi pinióndz
i wszecko je jednaki to dobre je przipóminać tustelokóm skónd się wziyli i co kiejsi jejich ojcowie robili. Niech wiedzóm młodziocy, że kiejsi nasi starzicy i starki byli ganc inszymi ludziami, kierym nic leko nie przichodziło, a i tak znaszli dycki czas, coby sie pieknie wystroić i pokozać jak je piekno ta naszo cieszyńsko oblyczka. We wrześniu łóńskigo roku odewrzilimy Centrum Folkloru Śląska Cieszyńskiego w kierym chróniymy dziedzictwo naszych przodków, kierzi uż dłógo spoczywajóm na kierchowie.
Jo ze swoji strony robiym wszecko, coby s pod mojich rónk wychodziły coroz piekniejsze wieca, kiere majóm być taki jak hańdownij nasi ojcowie i starki wyrobiały. Robili to bardzo pieknie, ale prawie w każdej dziedzinie kapke inakszyj. I też tymu jo se dała na tym zoleżeć, coby sie nauczyć wyszywać po beskidzku na żywotkach, kiere kiejsi nasze paniczki oblykały. Paniczki, kiere uż majóm swojigo chlopa, kiejsi nosiły na glowach czepce, coby uż miały łod inszych chłopów pokój. I ty czepce robi sie metodóm jegłowóm, kieróm yno uż poradzóm baby w Istebnej. Coby sie tego nauczyć musiałach zmitrynżyć cały rok na to, ale tego nie żałujym. Dziynka tymu pod kóniec łóńskigo roku zdobyłach II miejsce za wyszywani w kónkursie na Koronki Koniakowskie i Beskidzki wyszywani krzyżykowe. Zrobiło mi to wielkóm radość, że ta moja robota nie poszła na marne i zustała pochwolóno.
Dzisio eszcze kształcym sie na fest wywołanej szkole w Krakowie, kiero ASP sie mianuje. Tego roku jak dobrze pujdzie to dostanym od nich dyplóm kiery bydzie brónióny w temacie malarstwa do kupy s folklorym.
Malowani je mojóm pasjóm i je prawie całym mojim żywobycim. Malujym na płótnie yno cały nasz folklor, kiery widać w tańcu i strojach, a jako to mi wyndzie nigdy nie myślym do przodku, skyrs tego, bo tym regirujóm emocje. To przichodzi dycki jak zamoczym pyndzel we farbie i zacznym nim szmyrać po płótnie.
Móm też wielkóm fante do rozmajtego rajzowanio po świecie, daleko i blisko. Ale nejraczyj podobo mi sie to piyrsze, bo chciałabych za swojigo żywobycio być
w każdym kontku naszego świata. Tam kaj jadym ogłóndóm dycki jejich kulturem, zwyczaje i oblyczke ludowóm. Móm też rada dać sie dycki do rzeczy s ludziami tam stela i połoglóndać wszecki jejich muzea.
Zapewne państwo zastanawiają się jak to się stało, że staram się w życiu połączyć fascynacje folklorem z malarstwem…. Dzisiaj spełniam swoje największe marzenia jakim są studia na ASP w Krakowie, ale żebym mogła je rozpocząć musiało minąć kilkanaście lat i dużo doświadczeń. Cieszę się także, że mogłam opowiedzieć po naszymu tych kilka historii z mojego życia.
