60 lat minęło … czyli o najstarszym Towarzystwie Regionalnym w powiecie bielskim, Towarzystwie Przyjaciół Czechowic-Dziedzic.

0
1749
fot. F. Dral
- reklama -

Uroczystości powiązane były z 15 edycją Zjazdu Towarzystw Regionalnych powiatu bielskiego. Nad obiema uroczystościami patronat objęli starosta bielski, Andrzej Płonka oraz burmistrz gminy Czechowice-Dziedzice, Marian Błachut.
Tego dnia do Czechowic-Dziedzic zjechali się miłośnicy historii z całego powiatu bielskiego (wielu w przepięknych strojach, noszonych od wieków w ich wsiach lub miejscowościach) regionaliści, przedstawiciele kultury, etnografowie, samorządowcy, dyrektorzy szkół, nauczyciele, uczniowie oraz dziennikarze.
Najsampierw odbyła się jednak uroczysta msza, w najstarszym w Czechowicach-Dziedzicach kościele pw św. Katarzyny (z roku1727), odprawiona w intencji obecnych i zmarłych członków Towarzystwa Przyjaciół Czechowic-Dziedzic. Mszę celebrował ksiądz Piotr Pietrasina, proboszcz tejże parafii. Zgromadzonych w strażnicy gości przywitała przewodnicząca Towarzystwa Przyjaciół Czechowic-Dziedzic, Anna Wlazło i zaprosiła wszystkich do odśpiewania hymnu zjazdów powiatu bielskiego pt. „Ojcowski dom”, autorstwa Jana Kubisza. Dalej spotkanie poprowadził Tomasz Roth, członek Towarzystwa Przyjaciół Czechowic-Dziedzic, oddając w pierwszej kolejności głos czechowickim historykom dr Edelgardzie Foltyn i Jackowi Cwetlerowi, kustoszowi Izby Regionalnej w Czechowicach-Dziedzicach.
Kustosz czechowickiego „muzeum” przybliżył dzieje wsi Dziedzice, Czechowice i Żebraczy, które dziś są miastem – Czechowice-Dziedzice (od 1958 r.) a wcześniej osadami położonymi na Śląsku Cieszyńskim, na rubierzach Rzeczpospolitej i Czech, a w późniejszych wiekach na pograniczu Cesarstwa Austro-Węgierskiego i Prus. Rzeki graniczne, Wisła i Białka, nie tylko stanowiły granice pomiędzy państwami, ale także wyznaczały granicę biskupstw: krakowskiego i wrocławskiego. Tereny dzisiejszych Czechowic-Dziedzic podlegały biskupowi wrocławskiemu. Historia miasta to przede wszystkim dzieje wielu zakładów przemysłowych (rafinerii, kopalni, walcowni, zapałkowni, kablowni, zakładów rowerowych, etc.) oraz stacji Dziedzice, będącej ważnym węzłem kolejowym na szlaku Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda.
Ważniejsze było jednak wystąpienie dr Fotyn, która w krótkiej prezentacji zaprezentowała 60-letnie dzieje czechowickiego Towarzystwa. 13 marca 1959 roku w siedzibie Urzędu Miasta Czechowice-Dziedzice spotkali się Leopold Piesko, Antoni Moś, Emil Kieloch, Emil Jurczyk, Czesław Wojciechowski i Wiesław Koutny, rozpoczynając prace nad opracowaniem historii miasta. Pracami kierował W. Koutny, a sekretarzował E. Jurczyk. Do powyższej grupy dołączyli Eugenisz Kopeć, Sanisław Niemczyk i Władysław Ramza, wzmacniając znacznie siły grupy.
Na zebraniu, w dniu 2 listopada 1959 r., członkowie Koła Historycznego (bo tak go nazwali) opracowali program jego dzialalności:
– gromadzenie fotografii,
– popularyzacja Millenium Rzeczpospolitej,
– opracowanie listy zabytków,
– korzystanie ze źródeł kronikarskich miejscowych rodzin,
– fotografowanie zabytków, obiektów, wydarzeń miejskich,
– publikowanie i popularyzowanie historii,
– opracowanie statutu Towarzystwa,
– napisanie podręcznika o Czechowicach-Dziedzicach (autorem pierwszego był dr E.Kopeć „Szkice z dziejów Czechowic-Dziedzic”, 1977 r.),
– kierowanie na studia historyczne uczniów miejscowych szkół,
– zwiększenie ilości członków Koła.
Towarzystwo nie miało stałej siedziby, więc jego członkowie spotykali się w siedzibie urzędu miasta lub w lokalu Związku Nauczycielstwa Polskiego. Ostatecznie znaleźli siedzibę w nowo odremontowanym Domu Robotniczym.
11 września 1980 roku, Koło Miłośników Czechowic-Dziedzic przekształciło się w Towarzystwo Przyjaciół Czechowic-Dziedzic.W spotkaniu uczestniczyło 16 osób, to jego członkowie założyciele. Przyjęto projekt statutu i wybrano władze. Pierwszym przewodniczącym został Antoni Moś. Od 1990 roku Towarzystwo ma siedzibę w czechowickiej Izbie Regionalnej działającej w Miejskim Domu Kultury w Czechowicach-Dziedzicach (stan ten trwa do dziś).
W 1998 r. uhonorowano Towarzystwo nagrodą „Promotio Urbis”. Laureatem tej nagrody zostali także członkowie Towarzystwa: Jozef Wrzoł (2005) i Erwin Woźniak (2019). Towarzystwo prowadzi działalność edukacyjną, wydawniczą i wystawienniczą. Wydano 61 książek i monografii dotyczących dziejów miasta, gminy i ich mieszkańców, w tym fundamentalne i unikatowe wydawnictwo „Słownik biograficzny mieszkańców Czechowic, Dziedzic, Bronowa, Ligoty i Zabrzega”. W przygotowaniu jest III tom tej serii.
Członkowie Towarzystwa współorganizowali polsko-słowacki projekt „Pełną parą”, poświęcony dziejom kolejnictwa. W przyszłym roku po raz piąty zostanie zorganizowana „Noc Kultury” (jest to czechowicki odpowiednik światowej imprezy „Noc Muzeów”).
Pani dr Foltyn mogłaby jeszcze dużo opowiadać o ludziach Towarzystwa i jego dziejach, ale rygory i ograniczenia czasowe jubileuszowego spotkania, których pilnowała Anna Wlazło, nieubłaganie zakończyły to ciekawe i interesujące wystąpienie.
Przewodnicząca A.Wlazło zaprosiła na scenę swoich poprzedników na piastowanym przez nią obecnie stanowisku: Henryka Szopę, Erwina Woźniaka i Jacka Cwetlera i wręczyła im statuetki 60-lecia Towarzystwa. (Bronisława Maresz nie mogła odebrać osobiście statuetki z powodu choroby).
Wręczając nagody, Anna Wlazło powiedziała m.in.: „Jako przewodniczący kultywowali pamięć o naszych dziejach, bo wielu ludzi zapomina o tym, że trzeba szanować przeszłość aby iść w przyszłość”.

- reklama -