Porzóndzymy pogadamy

0
1541
fot. Fryderyk Dral
- reklama -

Dzisio w tym dwija a dwacatym nomerze naszego TRAMWAJU zahoczymy ło jednego szykownego panoczka s Czeskigo Cieszyna, kiery robił dłógi roki we trzynieckim werku. Swojóm robote przi walcowanym zielezie mioł fest rod, ale jak mu zbywało kapke czasu to się broł za pisani wierszy naszóm cieszynskóm gwaróm.

Władysław Ranosz – emeryt Trzynieckiej Huty Żelaza, miłośnik gwary cieszyńskiej, a także utalentowany poeta wierszy pisanych w gwarze cieszyńskiej. Wielki miłośnik przyrody, którą na co dzień po przejściu na emeryturę zajmuje się w swoim ogrodzie. Jest także zdolnym  majsterkowiczem i dlatego w jego domu wszystko na bieżąco jest naprawiane i zawsze funkcjonuje.  

Fryderyk Dral: panie Władysławie, cało waszo familija i kamraci prawióm, że jak żeście poszli na tóm pyndzyj to na nic uż ni mocie czasu.Chwolóm was też za pisani wierszy, kiere sie wszeckim przeogrómnie podobajóm, bo idzie sie ś nich moc wiecy o życiu tusteloków wywiedzieć. Jak byście mógli to wszecko pieknie po naszymuu rzeknóć skónd sie u was biere ta chynć do pisanio wierszy i co dziśka robicie to wóm tego nie zapómnóm ichwolić was dycki bydóm czytmiorze naszego TRAMWAJU.      

Władysław Ranosz: Je to prowda panie redaktorze że poradzym po naszymu rzondzić i poprugujym to wszecko co było w mojim żywobyciu nejpiekniejsze inajsrandowniejsze wóm rzeknóć, a ku tymu skyrs czymu piszym ty wiersze.

- reklama -

Muszym zacznóć tak: Dobrze je, że TRAMWAJ zajyżdżo przez Olze na drugóm stróne. Bo wiycie granica niby je, ale jako by ji nie było i dzisio mogymy łazić tam a spatki i żodyn nas nie napastuje jako kiejsi. Maszynfira jak się mu podarzi, może natrefić aji na inszych zaolzioków, kierych posadzi do”Tramwaja”. Dzisio w nim siedzym jo, a prziznóm się wóm, że móm gorolskóm dusze, a je jo taki stary jak „Gorolski Świynto” w Jabłonkowie. Tata gorol od Limanowej, mama tu stela ze Szanców, a jak prziszli s robót przimusowych s Rajchu uż tu zutali, bo cug po wojnie dali nie jechoł. Jo sie na Szancach narodził w drzewionce, kierej uż downo ni ma, a było to niedaleko słowacki granice.

Tam w pobliżu Szanców kapla stoji
Oj dana
Tam przed wiekami Turek brojił
Oj dana
To je tam gdzie stoji aji krziż
naprzeciw, to je tam
kaj uż nigdy nie spatrzisz / czas leci /
chałpy drzewianej, zogródki kwiacianej
Zarosnył jeji ślad, wyginął kwiat.
Jyno gory, a doliny naokło widniejóm
Tak rychło tyn czas przeminył. Hej !
Stare zeszło -nowe prziszło żywot idzie dali.

Do polski wydziałówki jo uż chodził w Cz.Cieszynie jak my się tu przikludzili. Niedaleko Olzy my piyrwi bywali, tóż kole ni jo się nachacharził doś. Na wojoków, kierzi granice wachowali my pokrzikowali ”Antek”, a óni na nas „Pepiki”. U nas dóma sie jyny mówiło po naszymu, tóż jo mioł ku tej mowie sercowy stosunek. Pamiyntóm moja mama nóm przi dłógich wieczorach godnie czytowała bajki, godki, a insze. Tóż jo mioł aji ku ksiónżkóm blisko, a uż mi to zustało do starości. Tóż bych chcioł skozać młodym, czytejcie swojim dzieckóm, to się opłaci! My to mieli lechki dyć nie było telewizorów, kómputerów, tóż się nóm wyobraźnia rozszyrziła. Nejradszy jo był jak jo dostoł na wilije ksiónżke „Dwa lata wakacji” od J. Vernea. Po tym to szło s wiekym fórt dalij. Przigodowe, kowbojki, indyjański, dedektywki a.t.d., aż jo sie dostoł w młodocianym wieku ku poważniejszej literaturze. To uż było w czasach”Roling Stonów”, a nóm się dzieuchy zaczły podobać. Dłógi włosy my nosili, tóż przed policajtami sie uciekało, coby nas nie ostrzigali. Mieli my takóm partyje na intelektuałów my sie bawili, boso chodzili jak hipisi, a zamiast piwa my w mlycznym barze mlyko popijali, jakisi wiersze pisali, bo my sie chcieli odróżniać i protestować.

Ale abych sie wrócił spatki, tóż najradszy jo do starki jeździł na każde feryje do rodnej dziedziny. „… żodnego cudzego żech tam ni móg spotkać, w każdej chaupie ujec w każdej chalupie ciotka…”

A óna wóm była nejlepszóm starkóm na świecie. Dycki mie wyglóndała jak my s tatóm cugym przijechali. Prawiła: „Tóż użeś przijechoł, a pogłoskała mie po blóndziatej głowie. Tóż jako na dziedzinie w pińdziesióntych rokach były wszyndzi grziby, borówki, kiere sie zbiyrało. Starka miała koze, kieróm żech chodził paś, a s inszymi pastyrzami my wydziwiali a.t.d. Kupa by tego było do opisanio! Wieczór anół pański zaś w niedziele szmat cety do koścoła trzeja było drepsić. Starka piykła nejlepsze moczane placki na blasze, kiere mi do dzisia wóniajóm. Jak mi było patnost roków starka mi umrziła i dlo mie skónczyło sie nejpiekniejsze dzieciństwo jaki jo se móg życzyć.

MŁODE ROKI

W młodych rokach, tóż nejradszi na feryjach u starków przebywo,
Chłapiec w kierym czas od czasu się gorolski duch ojców odzywo.
A na Szańcach nad dziedzinóm ,na pasiónku z kozóm jynóm
Procnie rychtuje biczysko, wyrzazuje ornamynt, a pisko.
Dobrze je mu tu samymu
Ogiyń cedzi splatki dymu
W szyrokim natury łonie
Naokoło tyrczóm grónie
Spoza  gory cestóm hore uż furmani jadóm rynsztokami
W chłapcu serce poskocziło, cesta kurzi prochym za wozami.
Furman na furmana woło, bicze strzylajóm wiesioło
Poganiajóm szumne kónie, ciotka kopie na zogónie
A chłapczisko nie wiy czymu
Dobrze je mu tu samymu
Strzelił biczym w odpowiedzi
A dalij na trowie siedzi
Przeminylo kupa roków, świat pokrocził prziniós zmiane.
Wloli asfalt do rynsztoków, chałpy stojóm murowane,
A na Szańcach nad dziedzinóm starzik wnukowi spómino
Jako było w tamtej dobie, mały sie za uchym szkrobie
Czymu kóni je tak mało
A co sie furmanóm stało
Że nie jadóm cestóm hore
Na pasiónku ogiyń gore
Przi nim stary z młodym siedzi
 Obo dwo bez odpowiedzi

Na drugi roz jak mie maszynfira pozwie do „Tramwaja” prziznóm się wóm jako jo się dostoł ku tymu pisaniu po naszymu. Tóż na razie!  A jo przi tym pisaniu obrołech se taki miano „Starzik s drugi izby „ i jak  kiejsi panie redaktorze na taki podpis treficie to na zicher bydym to JO!